elektroakustyczne zjawiska

elektroakustyczne zjawiska,

procesy fiz., w których następuje zamiana (przekształcenie) energii elektr. bądź magnet. na energię fal sprężystych za pośrednictwem energii drgań mech. wywołanych przez zjawiska elektro- i magnetomech.

zjawiska elektroakustyczne są na ogół odwracalne, dlatego zalicza się do nich także procesy przebiegające w odwrotnym kierunku, czyli zmiany energii akustycznej w elektr.; zjawiska elektroakustyczne są natury elektrostat., elektrodynamicznej bądź magnetycznej. Zjawiska elektroakustyczne natury elektrostat. polegają na oddziaływaniu między ładunkami elektr.; oddziaływania takie mogą występować: 1) pomiędzy naładowanymi powierzchniami okładek kondensatora — zjawiska wykorzystywane do konstrukcji głośników lub mikrofonów kondensatorowych; 2) jako wynik zjawiska piezoelektr. (piezoelektryczność) — zjawiska wykorzystywane w przetwornikach dźwiękowych i ultradźwiękowych nadawczych i odbiorczych; 3) w wyniku elektrostrykcji, którą z uwagi na parzystość zjawiska zamienia się na efekt pseudopiezoelektr. przez odpowiednie zastosowanie napięcia polaryzacyjnego.

Zjawiska elektroakustyczne natury elektrodynamicznej są związane z wytwarzaniem siły elektrodynamicznej działającej na przewodnik z prądem znajdujący się w polu magnet.; typowym przykładem może być głośnik (lub mikrofon) elektrodynamiczny, gdzie elementem drgającym w szczelinie magnesu jest cewka, przez którą płynie prąd elektr. o częst. akustycznej.

Do zjawisk elektroakustycznych należą też, z uwagi na wykorzystanie: efekt piezomagnet. i magnetostrykcja, a także bezstykowe wytwarzanie (lub odbieranie) sygnałów akustycznych za pośrednictwem indukcji prądów wirowych; szczególnymi zjawiskami elektroakustycznymi są oddziaływania elektron–fonon. Do opisu e.z. używa się systemów analogii elektro-mechano-akustycznych pozwalających na posługiwanie się zastępczymi obwodami elektr. i wypadkowymi dla całego złożonego układu; zjawiska elektroakustyczne występują w całym zakresie fal sprężystych i są szeroko wykorzystywane; w zakresie dźwięków słyszalnych są podstawą elektroakustyki, a w zakresie częst. akustoelektroniki.