ekwici
 
Encyklopedia PWN
ekwici
[łac. equites ‘rycerze’, ‘jeźdźcy’ < equus ‘koń’],
grupa społeczna w starożytnym Rzymie.
Za republiki najbogatsi obywatele zapisani w 18 centuriach jeździeckich; najpóźniej 304 p.n.e. wyodrębnili się jako elita ok. 2000–2200 osób otrzymujących od państwa konia i pieniądze na jego utrzymanie, początkowo by dostarczyć legionom wyszkolonej konnicy, potem jako oznakę statusu (coroczna parada, transvectio equitum, do świątyni Kastora — opiekuna jeźdźców, na Forum Romanum); skład centurii ekwitów ustalali cenzorzy (recognitio equitum) na podstawie majątku, pochodzenia, kryteriów moralnych oraz fizycznej kondycji kandydatów i ich koni; wykreślenie z centurii ekwitów było hańbą, status ekwity był warunkiem ubiegania się o urzędy i wstęp do senatu.
Twórcą statusu ekwity był Gajusz Grakchus, który uczynił ekwitów, obdarzonych immunitetem sądowym, sędziami przysięgłymi w trybunale o zdzierstwa urzędników; walka o obsadę trybunałów była jednym z głównych elementów konfliktu politycznego w czasach późnej republiki; w I w. p.n.e. kryteria przynależności do stanu ekwitów stały się nieostre wskutek nadania obywatelstwa Italikom i praktycznego zaniku cenzury; nagminnemu uzurpowaniu statusu ekwity przez obywateli o wymaganym majątku (400 tysięcy sesterców) położył kres August, który 19 r. p.n.e. przywrócił recognitio equitum; za pryncypatu ekwici stali się polityczną elitą 2. stopnia (przeciętnie 20 tysięcy osób, powoływanych przez cesarza); ekwici służyli jako sędziowie w trybunałach w Rzymie, wyżsi oficerowie i prokuratorzy cesarscy; August stworzył urzędy ekwitów o randze nie ustępującej senatorskim (m.in. prefekci Egiptu i kilku innych prowincji); za jego następców powstała cała ich hierarchia; w II w. n.e. zdominowali kancelarię cesarską, dotąd obsadzaną przez wyzwoleńców; obdarzenie rangą ekwity członków elit lokalnych było ważnym czynnikiem romanizacji imperium, w III w. awans prostych żołnierzy, masowo obdarzanych rangą ekwity, doprowadził do praktycznego zaniku stanu.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia