dach
 
Encyklopedia PWN
dach,
część konstrukcji budynku ograniczająca go od góry, zabezpieczająca przed opadami atmosferycznymi, wiatrem, promieniowaniem ultrafioletowym, hałasem oraz zmniejszająca straty ciepła;
składa się z konstrukcji nośnej i pokrycia. Zależnie od kształtu rozróżnia się m.in. następujące rodzaje dachów: 1-spadowe (pulpitowe), 2-, 3- i 4-spadowe, mansardowe, uskokowe, naczółkowe, półszczytowe (odmianą dachu półszczytowego jest dach podhalański), namiotowe, stożkowe, kopulaste, hełmowe (baniaste), pilaste (szedowe, zębate), 2-spadowe złożone, walcowe, beczkowe konchoidalne, tarczownicowe, tarczownicowe wspięte, fałdowe łukowe oraz dachy wiszące, które są stosowane głównie jako przykrycia hal przemysłowych. Konstrukcję nośną dachu stanowią: belki, wiązary (dźwigary dachowe), kratownice drewniane, stalowe i z betonu zbrojonego lub żelbetowe, płyty i łupiny, a w przypadku dachów wiszących — liny stalowe. Pokrycie dachu mogą stanowić m.in.: dachówka, blacha lub deski, gonty, papa, słoma itp., dawniej także płyty azbestowo-cementowe, tzw. eternit (obecnie ze względu na szkodliwość azbestu nie używane). Górne powierzchnie pokrycia dachowego noszą nazwę połaci dachowych, miejsca przecięcia 2 połaci zwą się narożami — gdy połacie tworzą kąt ostry, a koszami — gdy tworzą kąt rozwarty. Dolna krawędź połaci nazywa się okapem, a górna krawędź, stanowiąca linię przecięcia 2 połaci, równoległa do okapu — kalenicą. Nachylenie połaci dachowych jest zależne od warunków klimatycznych (duże opady — dachy strome) i rodzaju pokrycia dachowego — im mniej szczelny materiał, tym większy powinien być spadek, aby woda ściekała szybciej i nie przedostawała się pod pokrycie; nachylenie dachu przy pokryciu dachówką ceramiczną 0,6 : 1–1 : 1, papą 2-warstwową 0,05 : 1–0,3 : 1, blachą 0,2 : 1–0,5 : 1.
Dla najstarszych cywilizacji (Egipt, Bliski Wschód) były charakterystyczne dachy płaskie; świątynie starogreckie, etruskie, rzymskie miały zwykle dachy dwuspadowe; w starożytnym Rzymie stosowano również dachy namiotowe, czterospadowe i kopulaste, a w Bizancjum głównie kopulaste; na Środkowym i Dalekim Wschodzie stosowano dachy wielokondygnacyjne, wśród nich tzw. pagodowe (z narożami podgiętymi ku górze). W Europie dla gotyku były charakterystyczne dachy o dużej stromości połaci; w XVII w. rozpowszechniły się dachy mansardowe.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia