brąz
 
Encyklopedia PWN
brąz,
stop miedzi (gęstość 7,5–9,2 g/cm3), w którym gł. dodatkiem stopowym w ilości powyżej 2% jest cyna (Sn) albo aluminium (Al), krzem (Si), beryl (Be), ołów (Pb) lub mangan (Mn), stąd nazwy: b. cynowe, b. aluminiowe (zw. dawniej brązalami), b. krzemowe itd.;
znane są też brązy zawierające więcej niż jeden gł. dodatek stopowy, np. cynowo-cynkowo-ołowiowe (zw. dawniej spiżami). Brązy aluminiowe podlegają ulepszaniu cieplnemu, brązy krzemowe i berylowe utwardzaniu dyspersyjnemu. Rozróżnia się brązy odlewnicze i brązy do przeróbki plastycznej. Brązy odlewnicze (cynowe, aluminiowe i krzemowe) charakteryzują się bardzo dobrą lejnością, a zależnie od gatunku dobrą skrawalnością, odpornością na korozję, ścieranie i podwyższoną temperaturę. Wykonuje się z nich części maszyn i aparatury oraz osprzęt parowy i wodny dla przemysłu okrętowego, lotn., chem., maszyn. i in. Z brązów cynowych wykonuje się także odlewy artyst. (pomniki). Brązy do przeróbki plast. (cynowe, aluminiowe, krzemowe, berylowe, manganowe) wykazują dobrą i bardzo dobrą wytrzymałość, sprężystość, odporność na korozję i ścieranie, podatność na przeróbkę plast. na zimno. Wytwarza się z nich części dla przemysłu chem. i precyzyjnego: sprężyny, śruby, części łożysk i przekładni, membrany, z brązów berylowych także narzędzia i styki nie iskrzące. Brąz manganowy BM123, zw. manganinem, jest stosowany na oporniki najwyższej jakości.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia