błonica

błonica, dyfteria,

ostra choroba zakaźna, gł. dzieci, wywołana przez bakterię — maczugowca błonicy (Corynebacterium diphtheriae);

charakteryzuje się powstawaniem błon w miejscach rozwoju bakterii i wytwarzaniem bardzo silnej toksyny błoniczej. Błonica gardła (dyfteryt): zmiany są zlokalizowane w nosogardzieli, na migdałkach, łukach podniebiennych i języczku — początkowo są to białe, później matowe i brudnoszare błony, silnie przylegające do podłoża, występuje obrzęk węzłów chłonnych szyjnych i tkanki okołowęzłowej; z ust czuć gnilny zapach, z otworów nosa śluzowo-ropna, czasami krwista wydzielina; objawy toksemii: bladość skóry, szybkie tętno, spadek ciśnienia tętniczego krwi, niepokój chorego; często występują porażenia nerwowe, najgroźniejsze to porażenie układu bodźco-przewodzącego serca z nagłym zatrzymaniem czynności serca; niekiedy choroba kończy się zgonem. Błonica krtani (krup, dławiec) występuje u małych dzieci: zmiany są zlokalizowane w krtani — powstające zwężenie szpary głośni utrudnia oddychanie, pojawia się charakterystyczny „szczekający” kaszel, sinica, niepokój dziecka, przy braku pomocy (intubacja, nacięcie krtani — tracheotomia) może nastąpić uduszenie; obecnie ta postać błonicy nie występuje. Inne postacie błonicy: zarazki błonicy mogą kolonizować błonę śluzową nosa (błonica nosa), ucha (błonica ucha), okolicę skaleczonej skóry (błonica skóry) z wytworzeniem w tych miejscach charakterystycznych nalotów błoniczych; przebieg tych postaci jest z reguły łagodny. Zapobieganie — szczepienia ochronne dzieci (w Polsce obowiązkowe), leczenie błonicy należy prowadzić wyłącznie w szpitalu.