bizantyńska literatura, literatura bizantyjska,
tworzona w języku gr. w okresie cesarstwa wschodniorzym. (395–1453);
bizantyńska literatura
Encyklopedia PWN
w IV–VI w. stanowiła kontynuację formalną (przeładowanie retoryką) i problemową gr. literatury pogańskiej przy coraz większych wpływach literatury chrześc.: złoty wiek patrystyki (Euzebiusz z Cezarei, Atanazy Wielki, Bazyli Wielki, Grzegorz z Nyssy, Grzegorz z Nazjanzu, Jan Chryzostom), twórca hymnów Roman Melodos, historyk Prokopiusz z Cezarei; VIII–IX w. to okres stagnacji w literaturze bizantyńskiej (waśnie rel.), rozwijała się gł. literatura teol. (Jan z Damaszku, Focjusz) i hagiografia (Leontios z Neapolu); od X w. rozkwit literatury bizantyńskiej; szczytowy rozwój przypadł na okres panowania Komnenów (1081–1185) i Angelosów (1185–1204): rozwijała się poezja (Geometres Jan Kyriotes, Michał Psellos, Teodor Prodromos), historiografia (Nicefor Bryennios, Anna Komnena, Jan Kinnamos, Nicetas Choniates), nauka (słownik encyklopedyczny Liber Suda); w XIII–XV w. rozwój twórczości lud. (bajki, baśnie, pieśni miłosne, antyczne sagi, opowieści rycerskie); w języku lud. powstał epos bizant. Dijenis Akritas. Opowieść z kresów bizantyńskich; twórczy stosunek do starożytności klas. charakteryzuje uczonych humanistów, m.in. Plethona i Bessariona — prekursorów renesansu zachodnioeur.; pod wpływem wzorców orientalnych i zachodnich rozwijał się romans, kwitła poezja okolicznościowa (epigramaty), niekiedy o akcentach parodystycznych i antyklerykalnych; literatura bizantyńska skończyła się wraz z upadkiem cesarstwa bizant. (1453); jej miejsce zajęła literatura nowogrecka (Grecja. Literatura).
