Teresa
 
Encyklopedia PWN
Teresa, Matka Teresa z Kalkuty, imię zakonne Maria Teresa od Dzieciątka Jezus, właśc. Agnes Ganxhe Bojaxhiu, święta, ur. 26 VIII (27 VIII dzień chrztu) 1910, Skopje (ob. w Macedonii Północnej), zm. 5 IX 1997, Kalkuta,
indyjska zakonnica i misjonarka, pochodzenia albańskiego.
Kalendarium
Urodziła się 26 VIII (27 VIII dzień chrztu) 1910 w Skopje (ob. w Macedonii Północnej). W 1928 wyjechała do Dublina, gdzie wstąpiła do zgromadzenia Matki Boskiej Loretańskiej. Od 1929 w Indiach; odbyła nowicjat w Dardżylingu, a następnie przez 18 lat była nauczycielką geografii w katolickiej przyklasztornej szkole średniej Św. Marii dla dziewcząt, pochodzących z zamożnego środowiska Kalkuty. W 1937 złożyła śluby wieczyste i przyjęła imię zakonne na cześć św. Teresy z Lisieux, patronki misji. Nędza i choroby bezdomnej ludności Kalkuty wpłynęły na podjęcie przez Teresę postanowienia o poświęceniu życia misji charytatywnej; 10 IX 1946, w drodze na doroczne rekolekcje w Dardżylingu, doznała natchnienia, które nazwała „powtórnym wezwaniem w swoim powołaniu”; po tym wydarzeniu zdecydowała się opuścić zgromadzenie loretanek (na co uzyskała zgodę papieża), aby opiekować się najbardziej potrzebującymi. Po krótkim stażu na kursie pielęgniarskim w Patnie wróciła do Kalkuty i rozpoczęła pracę charytatywną. W 1948 przyjęła obywatelstwo indyjskie.
Założenie Zgromadzenia
W 1946 Teresa założyła Zgromadzenie Sióstr Misjonarek Miłości (misjonarki miłości; habit sióstr — skromne sari z bawełny, obszyte niebieskim szlakiem); 1950 papież Pius XII zatwierdził Zgromadzenie Sióstr (oprócz 3 tradycyjnych ślubów — czystości, posłuszeństwa, ubóstwa — siostry przyjęły dodatkowo ślub bezinteresownego poświęcenia się najbiedniejszym z biednych). W 1954 w Nirmal Hridaj zakonnice otworzyły schronisko dla 1500 osób ciężko chorych i umierających; 1965 otwarto w Wenezueli pierwszy dom poza Indiami; 1968 powstał dom w Tabora w Afryce, a także w Rzymie, 1969 w Australii, 1970 w Londynie, 1971 w Bangladeszu i Nowym Jorku, 1972 na wyspie Mauritius, 1973 w Izraelu i Peru, a następnie na Filipinach, w Papui-Nowej Gwinei, Japonii i na obszarze byłego ZSRR oraz w Polsce (1983). W 1961 z inicjatywy Teresy powstał w Kalkucie ośrodek dla trędowatych zw. Miastem Pokoju; 1969 powołano Międzynarodowe Stowarzyszenie Współpracowników Matki Teresy z Kalkuty; 1985 utworzono pierwsze centrum dla chorych na AIDS w Gramvich Viagen (USA). W latach 90. XX w. pracowało 4,5 tysięcy sióstr (w ok. 550 ośrodkach), obejmując opieką ponad 1 mln osób w 126 krajach.
Uhonorowana nagrodami, beatyfikacja, kanonizacja
Za swoją działalność Matka Teresa otrzymała wiele nagród państwowych i międzynarodowych, m.in.: 1971 Pokojową Nagrodę Jana XXIII, 1979 Pokojową Nagrodę Nobla, 1980 Klejnot Indii. Zmarła 5 IX 1997 w Kalkucie.
W 1999 Stolica Apostolska postanowiła — w przypadku Matki Teresy — odstąpić od dotychczas stosowanych zasad podejmowania procesu beatyfikacyjnego nie wcześniej niż 5 lat po śmierci kandydata (po raz pierwszy papież udzielił takiej dyspensy); dochodzenie wszczęto w diecezji w Kalkucie; Matka Teresa została beatyfikowana 2003 a kanonizowana 2016.
Zbiory myśli i medytacji
W języku polskim ukazały się zbiory myśli i medytacji, m.in.: Droga miłości (1973, wydanie polskie 1985); wybory angielskie Myśli Matki Teresy (1986, wydanie polskie 1998), Miłość — owoc, który dojrzewa w każdym czasie (1987, wydanie polskie 1991), Prosta droga (1995, wydanie polskie 1996), Wszystko zaczyna się od modlitwy: rozważania Matki Teresy o życiu duchowym dla wyznawców wszystkich wiar (1998, wydanie polskie 1999), Pragnienie Boga: modlitwy, rozważania i anegdoty (1999, wydanie polskie 2001).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Kalkuta, Poczta Główna i budynki rządowe przy placu Dalhouisiego (Indie)fot. E. Dziuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kalkuta, dzielnica biedoty (Indie)fot. Glob4/J. Piwowarczyk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kalkuta, Victoria Memorial fot. P. Rojan/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia