Syrakuzy
 
Encyklopedia PWN
Syrakuzy, Siracusa,
m. w południowych Włoszech, na południowo-wschodnim wybrzeżu Sycylii (region), nad M. Jońskim;
najstarsza część Syrakuz leży na przybrzeżnej wysepce Ortigia (staroż. Ortygia), połączonej mostem z lądem stałym; przemysł m.in. spoż., chem. (kwas siarkowy), zapałczany, ceramiczny, rafineria ropy naftowej; saliny mor.; ośrodek handlowy w regionie uprawy pomarańcz, mandarynek, cytryn i oliwek; port handl., rybacki i pasażerski, połączenia promowe z Neapolem i Vallettą (Malta); ośr. turyst.; kąpielisko mor.; muzea: sztuki średniow. i współcz., archeol. i park archeol. Neapolis, obejmujący tereny wykopalisk.
Historia. W starożytności kolonia gr., zał. ok. 733 p.n.e. przez kolonistów z Koryntu na miejscu wcześniejszej osady; silny ośr. wytwórczo-handl., w V–IV w. p.n.e. najpotężniejsze i najbogatsze miasto Wielkiej Grecji (5 dzielnic, 2 porty, ok. 200 tys. mieszk.), panujące nad wschodnią Sycylią; znaczące centrum gr. kultury i nauki (m.in. Ajschylos, Platon, Archimedes); podczas II wojny punickiej 213–212 p.n.e. zdobyte i złupione przez wodza rzymskiego Marcellusa (śmierć Archimedesa) utraciło znaczenie; 878 opanowane przez Arabów, 1085 — przez Normanów, weszło w skład Królestwa Sycylii i dzieliło jego losy polityczne.
Zabytki. Z dawnych budowli Syrakuz zachowały się m.in. ruiny 2 najstarszych w Wielkiej Grecji doryckich peripterosów — świątyń Apollina (ok. 570–560 p.n.e.) i Zeusa Olimpijskiego (ok. 560–550 p.n.e.) oraz jedynej na tym obszarze — świątyni jońskiej (VI w. p.n.e., nigdy nie ukończona); fragmenty potężnego systemu obronnego (murów, fos, zamku Eurialo) tyrana Dionizjusza I Starszego (402–397 p.n.e.); ruiny największego na Sycylii gr. teatru (po 270 p.n.e., na miejscu starego zaprojektowanego przez Damokoposa w 1. poł. V w. p.n.e.) z ogromnym ołtarzem (ok. 177 m dł.) Hierona II; pozostałości rzymskiego amfiteatru i kompleksu arch. błędnie zw. gimnazjonem, a obejmującego świątynię, portyk i teatr; za miastem gr. kamieniołomy (częściowo zawalone), słynne z doskonałej akustyki (stąd zw. Uchem Dionizosa). Katakumby (IV–VI w.) i krypta S. Marziano (IV w.), katedra przebudowana w VII w. z doryckiej świątyni Ateny (ok. 470 p.n.e.) z barok. fasadą (XVIII w.); kościoły, m.in. S. Pietro (IV–V, XV w.), S. Nicolo (XI w.), S. Tomaso (XII w.), S. Lucia (XII–XIII w.); zamek Maniace (XIII w.); pałace (XIII–XVIII w.), m.in. Bellomo (XIII–XV w.), Lanza (XV w.), Abela (XV w.), Gargallo (XV w.); ratusz (XVII w.).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Syrakuzy, miasto w południowo-wschodniej części Sycylii (Włochy)fot. J. Kilian/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia