Skandynawskie, Góry,
góry na Półwyspie Skandynawskim, w Norwegii, Szwecji i Finlandii;
Skandynawskie, Góry
Encyklopedia PWN
długość ok. 1800 km; najwyższy szczyt Galdhøpiggen, 2469 m. Góry Skandynawskie powstały w wyniku orogenezy kaledońskiej, sfałdowane i ostatecznie wypiętrzone na przełomie syluru i dewonu; zbudowane z prekambryjskich i kambro-sylurskich skał, głównie metamorficznych oraz piaskowców arkozowych, łupków ilastych, wapieni i dolomitów; fałdy i płaszczowiny Gór Skandynawskich są nasunięte (na odległości ponad 100 km) na prekambryjskie skały krystaliczne tarczy bałtyckiej; w późniejszych okresach geologicznych Góry Skandynawskie zostały rozcięte uskokami (czemu towarzyszył intensywny wulkanizm), a także poddane ruchom epejrogenicznym, które trwają do czasów obecnych; w czwartorzędzie były pokryte lądolodem. Stoki zachodnie i północne strome, silnie pocięte fiordami (najdłuższe: Sognefjorden i Hardangerfjorden); stoki wschodnie opadają szerokimi stopniami ku wyżynom Lapońskiej i Północnoszwedzkiej (Norrlandzkiej); charakterystyczne rozległe płaskowyże i stoliwa górskie, tzw. fieldy, ponad którymi wznoszą się ostańce; najwyższe i największe fieldy znajdują się w południowej części (Dovrefjell, Jotunheimen, Hardangervidda, Telemark). Z Gór Skandynawskich wypływają liczne burzliwe i zasobne w wodę rzeki; jeziora polodowcowe; granica wiecznego śniegu leży na wysokości 700–800 m na północy do 1500–1800 m na południu; pokrywy lodowe (największa Jostedalsbreen). Piętra roślinności w Górach Skandynawskich obniżają się ze wzrostem szerokości geograficznej; piętro alpejskie (od 1000 m na południu i od 100 m na północy) tworzą zbiorowiska krzewinek i murawy; poniżej występują laski niskich brzóz; na południu od 70°N dolne stoki Gór Skandynawskich są porośnięte tajgą, głównie świerkową.
