Overhausera zjawisko

Overhausera zjawisko,

fiz. zjawisko polegające na zwiększeniu (ok. 1000 razy) intensywności sygnału rezonansu magnetycznego jądrowego (NMR) wskutek zwiększenia nasycenia rezonansu paramagnetycznego elektronowego;

podobne zjawisko — jądrowe z.O. (ang. Nuclear Overhauser Effect, NOE), choć znacznie słabsze, występuje między jądrami atomowymi w wyniku dipolowego sprzężenia spinów jądrowych (prowadzącego do zmiany obsadzeń poziomów energ. w układzie sprzężonych spinów), gdy układ jest poddany działaniu zmiennego pola magnet. o częst. rezonansowej. Dla jąder, dla których stosunek giromagnet. (stosunek momentu magnet. atomu do momentu pędu; momenty jądrowe) jest dodatni (np. ¹³C), występuje wzmocnienie sygnału NMR, a dla jąder o ujemnym stosunku giromagnet. (np. ¹⁵N) obserwuje się osłabienie sygnału. Jądrowe z.O. jest wykorzystywane m.in. do wyznaczania odległości między oddziałującymi jądrami, a więc także do badania struktury przestrzennej cząsteczek metodą magnet. rezonansu jądrowego. Z.O. zostało przewidziane teoretycznie 1953 przez amer. fizyka A.W. Overhausera, doświadczalnie zaś potwierdzone w tym samym roku przez T.R. Carvera i C.P. Slichtera (w metalicznym licie).