Nobla Nagroda
 
Encyklopedia PWN
Nobla Nagroda,
nagroda ustanowiona na mocy testamentu A.B. Nobla, datowanego 27 XI 1895, sporządzonego na rok przed śmiercią fundatora.
Dodatkowe zasady jej przyznawania zostały ustanowione 29 VI 1900 w wyniku interpretacji testamentu przez jego wykonawców oraz negocjacji z rodziną Nobla, przedstawicielami szwedzkiego rządu i instytucji, które miały ją przyznawać. Na Nagrodę, poza sumą pieniężną, której wysokość zależy od wysokości funduszu, jakim dysponuje Fundacja Nobla, składa się złoty medal i dyplom. Zgodnie z wolą Nobla, zapisaną w testamencie, z dochodów Fundacji Nobla, przyznaje się corocznie 5 równej wielkości nagród w dziedzinie fizyki, chemii, fizjologii lub medycyny, literatury oraz Nagrodę Pokojową. Od 1969 jest także przyznawana przez Szwedzką Królewską Akademię Nauk, a ufundowana przez Sveriges Riksbank z okazji 300-lecia jego istnienia, Nagroda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych. Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki i chemii przyznaje Szwedzka Królewska Akademia Nauk, w dziedzinie fizjologii lub medycyny — szwedzki Królewski Karoliński Instytut Medyczno-Chirurgiczny, w dziedzinie literatury — Akademia Szwedzka, a za działalność na rzecz pokoju — Komitet Nobla norweskiego parlamentu. Nagrody są wręczane w Sztokholmie i w Oslo 10 XII, w rocznicę śmierci Nobla. Są one przyznawane konkretnym osobom. Wyjątkiem jest Nagroda Pokojowa, która może zostać przyznana instytucji. Wśród Polaków laureaci Nagrody to: M. Skłodowska-Curie (dwukrotnie: 1903 wspólnie z mężem i 1911 indywidualnie), H. Sienkiewicz (1905), W.S. Reymont (1924), Cz. Miłosz (1980), L. Wałęsa (1983), W. Szymborska (1996) i O. Tokarczuk (2018).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Szymborska Wisława odbiera Nagrodę Nobla z rąk króla Szwecji Karola XVI Gustawafot. J. Bednarczyk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Nobla Nagroda. Dokument przyznania Nagrody Nobla M. Skłodowskiej-Curie, 1911fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Nobla Nagroda, medal W. Szymborskiej (awers) fot. zbiory Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Nobla Nagroda, medal W. Szymborskiej (rewers) fot. zbiory Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia