Nobla Fundacja,
prywatna instytucja o charakterze fundacji,
Nobla Fundacja
Encyklopedia PWN
założona 1900, z siedzibą w Sztokholmie, ustanowiona na mocy testamentu A.B. Nobla, datowanego 27 XI 1895; statut Fundacji został ogłoszony 29 VI 1900 w formie obwieszczenia Rady Królewskiej.
Głównym zadaniem Fundacji jest zarządzanie aktywami funduszu Nagród Nobla. Majątek przeznaczony przez Nobla na utworzenie funduszu wynosił 31,6 mln szwedzkich koron. Pierwsze posiedzenie Fundacji odbyło się 25 IX 1900. Fundacja ma obowiązek bezpiecznego inwestowania pozostających w jej gestii funduszy (głównie w papiery wartościowe) i takiego nimi zarządzania, które zapewni pełną polityczną i ekonomiczną niezależność instytucjom decydującym o przyznawaniu nagród. Fundacja reprezentuje na zewnątrz wszystkie instytucje zaangażowane w przyznawanie Nagród Nobla. Zarząd Fundacji składa się z 15 osób (po 3 reprezentujące każdą z pierwotnie ustanowionych dziedzin), wybieranych przez instytucje przyznające nagrody. Zarząd wybiera Radę, składającą się z 7 członków i 2 pełnomocników, obywateli Szwecji i Norwegii. Rada wybiera przewodniczącego, 2 wiceprzewodniczących i dyrektora wykonawczego. Dyrektor wykonawczy odpowiada m.in. za organizację ceremonii wręczania nagród. Jednym z dyrektorów wykonawczych był R. Sohlman (do swej śmierci 1948), przyjaciel, współpracownik i wykonawca testamentu Nobla.
Fundacja zarządza także tzw. Noblowskimi Sympozjami, których program jest realizowany od 1965 i przewiduje organizowanie naukowych spotkań poświęconych tym dziedzinom nauki, w których odkrycia bądź wydarzenia wywierają istotny wpływ na życie społeczeństw. Fundacja publikuje książki, czasopisma i in. materiały prezentujące jej działalność, m.in. rocznik „Les Prix Nobel”, ukazujący się zawsze w październiku, w rok po przyznaniu nagród, prezentujący autobiografie i wykłady wygłaszane przez laureatów (od 1991 wyłącznie po angielsku pod nazwą Nobel Prizes, Presentation, Biographies and Lectures).
Elżbieta Weremowicz
