Mozambik. Gospodarka

Mozambik. Gospodarka.

Kraj rolniczy o jednym z najniższych w świecie produkcie krajowym brutto wg parytetu siły nabywczej na 1 mieszkańca — 1,2 tys. dolarów USA (2020). W czasach kolonialnych (do 1975) Afrykanie uprawiali głównie rośliny żywieniowe, Europejczycy zaś posiadali plantacje roślin eksportowych, przemysł ograniczał się do przetwórstwa surowców. Nacjonalizacja plantacji, przemysłu, transportu i banków oraz wojna domowa i związane z nią masowe przesiedlenia i uchodźstwo ludności, brak kadr, a także susze, powodzie, klęski szarańczy to przyczyny załamania gospodarczego. Po 1989 nastąpiła liberalizacja gospodarki (m.in. parcelacja dużych, państwowych gospodarstw rolnych) i znaczny wzrost rozwoju gospodarczego (1997–99 —10%, 2001 — 15%, 2007 — 7,5%), ale także zauważalny ponowny wzrost inflacji (1994 — 70%, 1999 — 5%, 2003 — 13%, 2007 – 8%); 2006 efektem reformy finansów jest m.in. denominacja krajowej waluty (1 nowy metical = 1000 starych). Rolnictwo wytwarza 23,9% produktu krajowego brutto (2017), przy udziale 74% zatrudnionych (2015), przemysł odpowiednio 19,3% i 3,9%, usługi 56,8% i 21,7%.

Przemysł.

Słabo wykorzystane zasoby bogactw miner.; niewielkie wydobycie węgla kam. (k. Tete), boksytów, soli kam., złota, rud żelaza, miedzi, kolumbitu i tantalitu. Energii elektrycznej (15,1 mld kW·h, 2003) dostarczają gł. elektrownie wodne, największa — Cabora Bassa na Zambezi; hutn. aluminium — huta Mozal (największa inwestycja zagr. w kraju), ponadto hutnictwo żelaza, przemysł chem., gł. petrochemiczny, spoż., włók., cementowy, taboru kol.; gł. ośr. przem.: Maputo-Matola, Beira, Nampula.

Rolnictwo.

Główne uprawy żywieniowe: maniok, kukurydza, banany, pataty, ryż, sorgo, orzeszki ziemne, orzechy kokosowe; ponadto uprawia się orzechy nanerczowe, trzcinę cukrową, bawełnę, herbatę, sizal, palmę kokosową; zbiory bardzo zmienne, zależne od wysokości opadów; chów zwierząt ograniczony (poza strefą klimatu zwrotnikowego) przez występowanie muchy tse-tse oraz roznoszonej przez kleszcze „gorączki wschodniego wybrzeża”; wzrasta rola rybołówstwa (zwłaszcza krewetki na eksport).

Transport i łączność.

Sieć drogowa słabo rozwinięta, dł. 31,1 tysiąca km, w tym 7,4 tysiąca km o nawierzchni utwardzonej (2015); dł. linii kol. (wąskotorowe) 4,8 tys. km (2014); działania wojenne uniemożliwiły opłacalny tranzyt towarów liniami kol. łączącymi Malawi, Zimbabwe, Zambię, Suazi i RPA z portami Mozambiku: Maputo, Beira, Mozambik, Nacala; żegluga na Zambezi od m. Tete do ujścia; ogółem 3,7 tys. km rzek dostępnych dla żeglugi; rurociąg naft. z Beiry do Zimbabwe. Międzynarodowe porty lotn. w Maputo, Beira i Napula. Stosunkowo rzadka sieć telefoniczna; 89,0 tysiąca abonentów telefonii stacjonarnej (2020); w użytkowaniu 15,5 mln telefonów komórkowych (2020).

Handel zagraniczny.

Wartość eksportu 4,4 mld dolarów USA (2020), importu 8,4 mld dol. USA; eksport gł. aluminium, energii elektr., krewetek i homarów, orzechów nanerczowych, bawełny, cukru, kopry, drewna; import wyrobów przem., dóbr inwestycyjnych, artykułów żywnościowych; handel gł. z: RPA, Belgią, Australią, Hiszpanią, Włochami.