Mauritius. Historia

Mauritius. Historia.

Do XVI w. wyspa pozostawała niezamieszkana. Prawdopodobnie od X w. była znana Arabom. W 1507 odkryta przez Portugalczyków, 1598 zajęta przez Holendrów i nazwana Mauritiusem (na cześć ks. Maurycego Orańskiego), od 1652 podlegała władzy gubernatorów Kraju Przylądkowego w południowej Afryce. 1638–1710 Holendrzy próbowali rozwijać osadnictwo (maksymalna liczba mieszkańców łącznie z niewolnikami wyniosła 300 osób). W 1721 Francuska Kompania Wschodnioindyjska przejęła opuszczoną przez Holendrów wyspę i nazwała Île-de-France. Wyspa, odsprzedana 1767 przez Kompanię państwu francuskiemu, dzięki zezwoleniu na nieograniczony handel, rozwinęła handel niewolnikami. Od końca XVIII w. rozszerzała się plantacyjna uprawa trzciny cukrowej i związany z tym import niewolników ze wschodniej Afryki (ok. 5 tys. osób rocznie).

Od 1810 pod kontrolą brytyjską, a od traktatu paryskiego 1814 — kolonia brytyjska, ponownie pod nazwą Mauritius. Wyspa liczyła już ok. 70 tysięcy mieszk. (w tym ok. 50 tysięcy niewolników). W 1. połowie XIX w. nadal przywożono niewolników, niezbędnych do pracy przy rozwijającej się uprawie trzciny cukrowej. Po zniesieniu 1835 niewolnictwa zaczęto sprowadzać robotników kontraktowych z Azji, głównie Indusów (ich potomkowie stanowią obecnie większość mieszkańców), także Chińczyków. Otwarcie Kanału Sueskiego i import cukru z buraków cukrowych zachwiały gospodarką Mauritiusa. Po ożywieniu gospodarczym, związanym z I wojną światową, nastąpił kryzys lat 30. W 1936 powstała pierwsza partia polityczna, Partia Pracy Mauritiusu (MLP). Po 1945 władze brytyjskie przeprowadziły wiele reform ekonomiczne, polityczne i administracyjne. W 1948 Mauritius uzyskał ograniczoną autonomię wewnętrzną. Powstawały kolejne ugrupowania polityczne: 1955 — Socjaldemokratyczna Partia Mauritiusu (PMSD), 1958 — Muzułmański Kom. Działania (CAM). Od 1961 kolonia miała pełną autonomię.

W 1968 Mauritius stał się niepodległym państwem w ramach brytyjskiej Wspólnoty Narodów (i członkiem ONZ), uznającym za głowę państwa królową brytyjską, reprezentowaną na Mauritiusie przez gubernatora generalnego. Pierwszym premierem został S. Ramgoolam; rządy sprawowała MLP, wchodząc w sojusze z partią muzułmańską, a następnie PMSD. W 1970 powstała lewicowa partia Walczący Ruch Mauritiusu (MMM), który zyskał duże wpływy w związkach zawodowych. Po wyborach 1983, doszło do rozłamu w zwycięskim MMM. Secesjoniści utworzyli Socjalistyczny Ruch Mauritiusu (MSM), który objął władzę. Jego przywódca A. Jugnauth sprawował funkcję premiera aż do wyborów 1995, w koalicji z MLP lub MMM. Problemem niepodległego Mauritiusu stały się antagonizmy narodowościowe (między ludnością pochodzenia indyjskiego a kreolską) i religijne (między hinduistami a muzułmanami). W 1992 przyjęto poprawki do konstytucji ustanawiające ustrój republikański. Pierwszym prezydentem został C. Uteem z MMM (reelekcja 1997). Od II 2002 urząd ten pełnił K. Offmann, a po jego rezygnacji 2003, następcą został dotychczasowy premier, A. Jugnauth, przywódca Walczącego Ruchu Socjalistycznego (MSM, poprzednio: Socjalistyczny Ruch Mauritiusu, MSM). Stanowisko premiera objął przywódca koalicyjnego Walczącego Ruchu Mauritiusu (MMM), P. Bérenger. Kolejne wybory parlamentarne 2005 wygrała koalicji dotychczasowej opozycji z MLP na czele (premier N. Ramgoolam).