Korea. Sztuka

Korea. Sztuka.

Sztuka koreań. ukształtowała się pod wpływem sztuki chiń.; najstarsze zachowane wyroby artyst. pochodzą z przełomu n.e.: z epoki Trzech Królestw — pierwsze zabytki sztuki buddyjskiej; z III–IV w. zachowało się kilkaset kurhanów książąt Kogurjo i Silla, kryjących kam. komory grobowe, w których przetrwały najstarsze malowidła ścienne, wyroby złotnicze, naczynia metal. i gliniane z geom. ornamentem. W VI–VIII w. rozwijała się architektura buddyjska: skalna świątynia w Sokkuram z poł. VIII w., pagody kam. i drewnianiane z dekoracją mal. i rzeźbiarską (m.in. Kymsansa z VIII w., zespół Pulguksa z VI i VIII w.), rzeźby w brązie i kamieniu (monumentalny Budda i reliefy w Sokkuram) oraz ceramika. W pocz. XII w. rozpoczęto produkcję porcelany; w okresie rządów dyn. Korjo (918–1392) zasłynęła porcelana typu celadon (koreań. korjo dzagi), w okresie panowania dyn. Li (1392–1910) nastąpił szczególny rozwój produkcji białej porcelany. Sztukę koreań. cechował od XIV do ok. XVII w. związek z kulturą epoki Ming; wznoszono zespoły pałacowe (Kjongbok w Seulu z XIV w., rekonstruowany w XIX w.), liczne świątynie (Dzangansa z pocz. XVII w.), mury i bramy obronne (Pjongjang i Seul, XIV w.); udoskonaliło się malarstwo na papierze i jedwabiu oraz drzeworyt ilustracyjny; gł. malarze: Kang Hyian (XV w.) i Sin Saimdang (XVI w.); w rzemiośle artyst. wyróżniły się m.in.: seledynowa porcelana i meble kryte laką. Rozwój sztuki koreań. został częściowo zahamowany przez zniszczenie i rabunek dzieł sztuki w czasach najazdu jap. (koniec XVI w.), a następnie w okresie izolacji Korei (pocz. XVII w.–2. poł. XIX w.) oraz podczas jap. okupacji; oprócz malarstwa naśladującego chiń., pojawiło się realist. malarstwo rodzajowe, pejzaż i portret (m.in. Li Sangdzwa i Dzong Son z XVII w., Kim Hongdo z XVIII w. i Dzang Syngop z XIX w.). W końcu XIX w. wprowadzono technikę olejną; rozwijała się rzeźba typu arch. oraz rzemiosło artyst. (gł. meble i ceramika).

W Korei Południowej oprócz malarstwa tradycyjnego rozwija się malarstwo oparte na wzorach zachodnich (gł. fr. i amer.). Igrzyska Olimpijskie 1988 i olimpijski Festiwal Sztuki w Seulu wpłynęły na duże ożywienie życia artyst.; wielu twórców, m.in.: Byun (Pjon), Hoon Kwak (Kwak Hun), Um Tai-jung (Om Thedzong), wystawia swe prace poza granicami Korei (np. w USA).

W Korei Północnej rozwija się malarstwo (Dzong Kwanczhol), rzeźba, drzeworyt, plakat i karykatura na temat życia Koreańczyków i ich walki wyzwoleńczej; przemysł artyst. nawiązuje do form dawnego rzemiosła. W malarstwie kontynuuje się tradycje tzw. Dzosonhwa, czyli obrazów w stylu koreań., wykonywanych specjalną techniką (tusz lub akwarele), ich tematyka — pejzaż, wyobrażenie ptaków, kwiatów lub zwierząt.

Phenian, Pomnik Rewolucji (Korea)