Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zw. też Konstytucją lipcową,

uchwalona 22 VII 1952,

oprac. w pierwotnej postaci wg wzoru stalinowskiej konstytucji ZSRR z 1936 i osobiście zatwierdzona przez J. Stalina (z jego odręcznymi poprawkami), łączyła cechy ustawy zasadniczej i aktu deklaratywno-propagandowego, legalizowała komunist. ustawodawstwo i praktykę sprawowania władzy po 1944 (bez formalnego określenia miejsca partii komunist. w państwie), nowelizowana 24 razy. Po gruntownych zmianach przekształcona 29 XII 1989 w Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. Zasadnicze znaczenie miały nowelizacje 1989–92, tworzące podstawy systemu demokracji parlamentarnej; nowelizacja 7 IV 1989 przebudowała system organów państw., wprowadzając 2-izbowy parlament: sejm i senat (łączące się w Zgromadzenie Nar.), instytucję prezydenta jako głowy państwa o rozległych uprawnieniach oraz umocniła niezawisłość sędziowską; nowelizacja 29 XII 1989 zmieniła ustrój państw., stanowiąc m.in., że Polska jest demokr. państwem prawnym, przywróciła dawną nazwę państwa (RP w miejsce PRL) i jego godło (wizerunek orła białego w koronie), wprowadziła swobodę tworzenia partii polit. i gwarancje swobodnej działalności gosp.; jednocześnie usunęła postanowienia dotyczące przewodniej roli PZPR; dalsze zmiany wprowadziły samorząd terytorialny w gminach (8 III 1990) i powszechne wybory prezydenta na 5-letnią kadencję (27 IX 1990). Ustawa konstytucyjna 17 X 1992 (Konstytucja mała 1992) uregulowała na nowo kwestie władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i samorządu terytorialnego oraz uchyliła K. PRL, pozostawiając jednak w mocy część jej przepisów do czasu uchwalenia nowej Konstytucji RP.