Iśwarakryszna

Iśwarakryszna, Īśvarakṣṇa, ur. ok. 350, zm. 450,

filozof indyjski;

prowadził życie wędrownego ascety; autor pierwszego zachowanego traktatu szkoły sankhji Sankhjakarika [‘70 strof sankhji’], będącego podsumowaniem jej kilkusetletniej tradycji; poglądy Iśwarakryszny są klas. sformułowaniem gł. tez sankhji; wg Iśwarakryszny człowiek poszukując przyczyn swego cierpienia poznaje strukturę świata; świat powstał w wyniku współdziałania 2 zasad: czystego bytu świadomego (purusza) i pramaterii (prakryti), a jego podłoże stanowią 3 jakości; jednostka dzięki poznaniu, że nie jest tożsama z materialną rzeczywistością, uświadamia sobie swoją odrębność i osiąga wolność (moksza); Iśwarakryszna przyjmował mnogość bytów świadomych, odrzucał istnienie boga osobowego czy absolutu.