Akwitania
 
Encyklopedia PWN
Akwitania, Aquitaine Wymowa,
dawny region administracyjny i kraina historyczna w południowo-zachodniej Francji, nad Zat. Biskajską.
Obejmuje 5 dep.: Dordogne, Gironde, Landes, Lot-et-Garonne, Pyrénées-Atlantiques; powierzchnia 41,3 tys. km2, 3,3 mln mieszk. (2011), w tym ok. 200 tys. Basków; stol. Bordeaux, inne gł. m.: Bajonna, Pau; obejmuje zachodnią część Basenu Akwitańskiego, Landy i północne pogórze Pirenejów; w północnej części szerokie doliny Garonny i Dordogne, wraz z estuarium Żyrondy; klimat umiarkowany mor.; na terenie Landów lasy sosnowe i sosnowo-dębowe; region roln., jeden z gł. we Francji obszarów uprawy winorośli (zwłaszcza w okolicach Bordeaux), tytoniu, poza tym pszenicy, kukurydzy, słonecznika; sady (gł. śliwy); hodowla bydła i drobiu (gł. gęsi); wydobycie gazu ziemnego (Lacq); przemysł rafineryjny (importowana ropa naftowa), zakłady przetwórstwa gazu ziemnego i rafinacji siarki (Lacq), stocznie (Bordeaux), zakłady lotn. (Bordeaux i Anglet), przemysł drzewny (Landy), elektrownia jądr. w Blayais, rozwinięty przemysł spoż., gł. winiarski; w lagunach nad Zat. Biskajską hodowla ostryg; rozwinięta turystyka (m.in. słynne kąpielisko Biarritz); transport samochodowy, kol. (linie kol. z Paryża przez Bordeaux do Hiszpanii i z Bordeaux do Marsylii), rurociągowy (gazociąg z Lacq do Paryża); gł. port mor. — Bordeaux; porty lotn. w Bordeaux, Bajonnie.
Historia. W starożytności położona w południowo-zachodniej części Galii, między Garonną a Pirenejami, zamieszkana przez plemiona celtyckie i iberyjskie; w I w. p.n.e. podbita przez Rzymian, od czasów Oktawiana Augusta prow. rzym. Galia (od Pirenejów po Loarę); od 413 pod panowaniem Wizygotów; od 507 w państwie Franków; u schyłku panowania Merowingów (VII–VIII w.) niezależna, ale rozdrobniona na lokalne księstwa; 778 scalona przez Karola Wielkiego jako królestwo; IX–X w. księstwo w rękach hr. Poitiers; 1137 Akwitania została włączona do Korony fr. w związku ze ślubem Eleonory Akwitańskiej z Ludwikiem VII fr.; powtórne małżeństwo Eleonory z Henrykiem II Plantagenetem spowodowało przejęcie Akwitanii przez Anglię, w której rękach pozostawała do 1453 (stając się przyczyną wojen ang.-fr.); w XV w. ostatecznie włączona do Francji.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Moissac, krużganki kościoła St. Pierre (Francja)fot. A. Pieńkos/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia