Filozofia ducha subiektywnego

Encyklopedia PWN

Hegel Georg Wilhelm Friedrich, ur. 27 VIII 1770, Stuttgart, zm. 14 XI 1831, Berlin,
filozof niemiecki, jeden z twórców klasycznej idealistycznej filozofii niemieckiej.
fenomenologia
[gr. phainómenon ‘zjawisko’, lógos ‘słowo’, ‘nauka’],
filoz.:
idealizm
[łac. idealis ‘idealny’ < gr. idéa ‘kształt’, ‘wyobrażenie’],
termin obejmujący różne stanowiska filozoficzne zarówno z zakresu ontologii (metafizyki), jak też teorii poznania, często należące zarazem do obu tych dziedzin.
Abelard, Abélard, Abaelardus, Abailard, Pierre (Petrus) Wymowa, ur. 1079, Le Pallet k. Nantes, zm. 21 IV 1142, Saint-Marcel k. Chalon-sur-Saône,
francuski filozof i teolog.
autonomia
[gr., ‘samorząd’],
filoz., socjol., teol. Autonomia to niezawisłość woli lub sumienia wykluczająca zależność od determinującego wpływu oddziałujących „z zewnątrz” (zatem heteronomicznych) czynników empirycznych, mających źródło w różnie ujmowanym prawodawstwie Bożym (teonomia) albo pochodzących od jakiegokolwiek autorytetu lub władcy (np. polityczna). W rozumieniu mocniejszym autonomia oznacza możliwość ustanawiania przez podmiot moralny własnych reguł postępowania, przeciwstawianych zarówno empirycznej heteronomii, jak i teonomii; jest traktowana jako centralna kategoria uzasadniająca próby budowania moralności bez etyki przez osoby odpowiedzialne, bo korzystające z autonomii (jak w koncepcjach „moralności ponowoczesnej”, np. u Z. Baumana). W ujęciu słabszym autonomia jest kojarzona nie tyle z wolą, co z sumieniem (lub rozumem praktycznym) podmiotu moralnego, który może samodzielnie ustalać reguły postępowania albo na zasadzie wolności, albo przez uzgodnienie przyrodzonych skłonności i niesprzecznych z nimi obowiązków, odkrywanych raczej niż konstytuowanych przez rozum praktyczny.
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia