Unia,
konspiracyjna organizacja ideowopolit. o orientacji nar.-chrześc., utworzona 1940 w wyniku połączenia Warszawianki, Grunwaldu, Nowej Polski oraz części Pol. Związku Wolności;
Unia
Encyklopedia PWN
1940–43 do Unii przystąpiły część Organizacji Wojsk. „Wilki” i Zakon Rycerski Krzyża i Miecza; pion wojsk. Organizacja Wojskowa Unii; przewodniczący J. Braun („Bronisław”); sformułowała program odbudowy Polski nar., chrześc. i demokr. oparty na społ. nauce Kościoła katol., przeciwstawiała się wpływom komunist., postulowała przesunięcie zachodniej granicy państwa pol. na linię Odra–Nysa Łużycka (1942); Unia działała m.in. w Warszawie, Krakowie, Lublinie (środowisko KUL), na Podkarpaciu; dzieliła się na 5 kolumn (unii): społ., pracy, kultury, kobiet i młodych; w jej pracy ideowej gł. formę stanowiły dyskusje dotyczące przebudowy organizacji życia społ. w Polsce i na obszarze cywilizacji chrześc. oraz przedsięwzięcia kulturalno-wychowawcze (praca formacyjna) w rodzaju przedstawień Teatru Rapsodycznego w Krakowie (występy K. Wojtyły, przyszłego papieża Jana Pawła II); organy prasowe: „Warta”, „Naród”, „Kultura Jutra”; z organizacją współpracowało wielu intelektualistów i ludzi kultury, m.in.: P. Gojawiczyńska, L. Górski, S. Jaracz, S. Kieniewicz, J. Osterwa, W. Siła-Nowicki, Cz. Strzeszewski, K. Studentowicz, J. Turowicz, ojciec J. Woroniecki; 1942 współtworzyła Społeczną Organizację Samopomocy oraz Wszechnicę Nar. i Inst. Europy Środkowej; Unia Młodych od 1943 wchodziła w skład Porozumienia Organizacji Młodzieżowych; II 1943 Unia, zachowując nazwę i autonomię w dziedzinie pracy ideowo-wychowawczej, połączyła się ze Stronnictwem Pracy; zakończyła działalność I 1945.
