Rady Delegatów Robotniczych, Sowiety,
polit. instytucje przedstawicielskie w Rosji;
Rady Delegatów Robotniczych
Encyklopedia PWN
powstały w czasie rewolucji 1905–07 jako polit. reprezentacja robotników; największa działała w Petersburgu X 1905. R.D.R. kierowały strajkami w zakładach przem. i miastach Imperium Ros. (też w Polsce); do VI 1907 zlikwidowane przez policję. Odrodziły się podczas rewolucji lutowej 1917 w formie masowej jako R.D.R. i Rady Delegatów Żołnierskich (RDŻ); w Piotrogrodzie działał od 14 III wspólny komitet wykonawczy obu rad. Do VII 1917 istniała w Rosji tzw. dwuwładza (Rząd Tymczasowy i rady delegatów); początkowo kierownictwo w radach sprawowali przedstawiciele socjalistów-rewolucjonistów i mienszewików; po październikowym przewrocie bolszewików (rewolucja październikowa 1917) zdobyli oni przewagę; pod ich dyktatem Kom. Wykonawczy Rad Delegatów Robotniczych i Żołnierskich w Piotrogrodzie ogłosił przejęcie władzy w państwie, aby przekazać ją II Zjazdowi Rad, który następnie proklamował władzę rad w Rosji i powołał rząd bolszewicki (Rada Komisarzy Ludowych). W toku rewolucji październikowej powstały Rady Delegatów Chłopskich (RDCh); od III 1918 rady delegatów nosiły nazwę Rad Delegatów Robotniczych, Chłopskich i Czerwonoarmijnych, 1936–91 — Rad Delegatów Ludu Pracującego; także parlament nazywał się Radą Najwyższą ZSRR (składał się z 2 izb: Rady Związku i Rady Narodowości).
