Keynes John Maynard
 
Encyklopedia PWN
Keynes
[keınz]
John Maynard Wymowa, baron of Tilton, ur. 5 VI 1883, Cambridge, zm. 21 IV 1946, Firle (hrab. Sussex),
brytyjski ekonomista, teoretyk makroekonomii, finansista i publicysta.
Kalendarium
Urodził się 5 VI 1883 w Cambridge. Był synem filozofa i ekonomisty, Johna Neville’a, autora książki o zakresie i metodzie ekonomii politycznej (Scope and Method of Political Economy 1891).
Studia i praca
Studiował na uniwersytecie w Cambridge: ekonomię (u A. Marshalla i A.C. Pigou), filozofię, logikę i matematykę, pozostając pod wpływem tzw. szkoły analitycznej (G.E. Moore, A.N. Whitehead i in.). Po ukończeniu studiów wstąpił do służby cywilnej, pracował w Urzędzie do spraw Indii. W 1909–15 i od 1919 był wykładowcą ekonomii na uniwersytecie w Cambridge oraz 1911–45 redaktor „Economic Journal”. W 1915 powrócił do pracy dla rządu i w czasie I wojny światowej pracował w Ministerstwie Skarbu. Był ekonomicznym doradcą premiera D. Lloyda George’a, a 1919 — członkiem brytyjskiej delegacji na paryską konferencję pokojową. Od 1921 był prezesem wielkiego towarzystwa ubezpieczeniowego National Mutual Life Assurance Society oraz prowadził własne przedsiębiorstwo finansowe. Uczestniczył też aktywnie w intelektualnym i kulturalnym życiu Cambridge i Londynu: interesował się literaturą, teatrem, malarstwem — był członkiem Bloomsbury group. W okresie międzywojennym pisywał do „The Nation” (później „The New Statesman” — był członkiem Rady Dyrektorów), londyńskiego „The Times” oraz „Manchester Guardian” (ob. „The Guardian”). W czasie II wojny światowej odgrywał ważną rolę w kierowaniu gospodarką wojenną Wielkiej Brytanii. Brał udział w konferencji w Bretton Woods (Bretton Woods system) i był jednym z twórców Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju. W 1945 wynegocjował dla Wielkiej Brytanii korzystną pożyczkę gwarantowaną przez rząd Stanów Zjednoczonych. W tymże roku otrzymał tytuł lorda i stał się członkiem Rady Banku Anglii.
Krytyk wersalskiego traktatu pokojowego
Pierwszą książką Keynesa była wydana 1913 praca o systemie pieniężnym Indii (Indian Currency and Finance). Rozgłos przyniósł mu polemiczny esej Economic Consequences of Peace (1919), będący krytyką ekonomicznych rozwiązań zawartych w wersalskim traktacie pokojowym. Dowodził w nim, że zarówno wysokość reparacji, jak i sposób ich ściągania, nie są realne i stanowią potencjalne zagrożenie dla gospodarczej przyszłości świata. W książce znalazły się także krytyczne szkice na temat W.Th. Wilsona, G. Clemenceau i Lloyda George’a, co podważyło wiarygodność Keynesa w kołach rządowych. W 1921 opublikował filozoficzną rozprawę A Treatise on Probability, w której wystąpił w charakterze rzecznika tzw. subiektywnej teorii prawdopodobieństwa, łącząc ją z matematyczną logiką.
Teoretyczna rewolucja — poglądy ekonomiczne
W ekonomicznych poglądach Keynesa prezentowanych w latach 20. pojawiają się elementy zapowiadające teoretyczną rewolucję, której był autorem w latach 30. W 1923 opublikował zbiór artykułów A Tract on Monetary Reform, będący prezentacją koncepcji Marshalla i Pigou, w tym równania ilościowej teorii pieniądza; 1925 przeciwstawił się idei powrotu Wielkiej Brytanii do systemu waluty złotej (gold standard) i utrzymywania nadwartościowego kursu funta na poziomie 4,84 dol. USA; wówczas także, przed wielkim kryzysem 1929–33, wyrażał swe obawy związane z rosnącym bezrobociem w brytyjskim górnictwie, przemyśle stoczniowym i włókiennictwie. Popierał program robót publicznych, wysunięty przez Partię Liberalną, i kwestionował utrwaloną wiarę ekonomistów w zdolność mechanizmu rynkowego do zapewnienia trwałej równowagi gospodarczej. Opowiadał się za celowo niezrównoważonym budżetem i finansowaniem wydatków na roboty publiczne z deficytu budżetowego. W 1926 w artykułe The End of Laissez-Faire sformułował po raz pierwszy, rozwinięte później przez siebie, postulaty interwencjonizmu państwowego. W 1930 ukazało się jego teoretyczne dzieło Treatise on Money (vol. 1 The Pure Theory of Money 1930, vol. 2 The Applied Theory of Money 1930), w którym rozwinął własną oryginalną teorię pieniądza. Na początku lat 30. wydał serię mniejszych prac, będących odzwierciedleniem rozwoju jego poglądów i rozbudowy aparatury pojęciowej, a 1936 opublikował Ogólną teorię zatrudnienia, procentu i pieniądza (1935–36, wydanie polskie 1956), w której w uporządkowany sposób przedstawił popytową teorię dochodu narodowego (keynesizm).
W 1940 ukazały się 3 ważne artykuły Keynesa, poświęcone finansom, zebrane w tomie How to Pay for the War, w których stworzył podstawy analizy inflacji, rozumianej jako stan, w którym krzywa zagregowanego popytu przecina krzywą zagregowanej podaży przy rozmiarach dochodu wyższych od odpowiadających pełnemu zatrudnieniu, oraz postulował przymusowe lub dobrowolne oszczędności jako popyt odłożony na czas pokoju.
Keynes zmarł 21 IV 1946 w Firle (hrabstwo Sussex).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia