Polonia w Rzymie
 
Polonia w Rzymie
Znaczenie Rzymu w życiu kulturalnym Polski zaczęło wzrastać od przeł. XV i XVI w. W 1578 kardynał S. Hozjusz objął kościół Św. Stanisława (wraz z istniejącą przy nim biblioteką i Hospicjum), który do czasu rozbiorów Polski pełnił funkcję polskiej świątyni. Powstało też (1582), działające krótko, polskie seminarium duchowne. W XVII w. Rzym stał się miejscem kształcenia polskich duchownych, w przyszłości także siedzibą polskich zgromadzeń zakonnych. W okresie kontrreformacji w mieście przebywali m.in. P. Skarga i J. Wujek. W latach 20. XVII w. studiował tu M. Sarbiewski, 1633 przybyło poselstwo J. Ossolińskiego. W kolejnym stulecie nauki pobierali m.in.: J.A. Załuski, K. Sołtyk, S. Konarski, I. Krasicki, A. Młodziejowski, G. Piramowicz, S. Staszic, H. Kołłątaj. Przebywała tu rodzina Sobieskich (Maria Kazimiera z synami). 3 V 1798 do Rzymu weszły Legiony H. Dąbrowskiego (Legiony polskie).
Większa kolonia polska powstała po 1830, kiedy Rzym stał się miejscem działania polskiej emigracji politycznej, m.in. L. Orpiszewskiego — agenta dyplomatycznego A. Czartoryskiego, A. Mickiewicza organizującego tu swój Legion (1848), zakonu zmartwychwstańców (B. Jański, H. Kajsiewicz, P. Semenenko), którego kościół Zmartwychwstania, do czasu odzyskania niepodległości przez Polskę, pełnił funkcję kościoła polskiego. Rzym odwiedzili J. Słowacki i Z. Krasiński. W latach 60. XIX w. zostało powołane Papieskie Kolegium Polskie. Na przeł. XIX i XX w. Rzym odwiedzało oraz mieszkało i tworzyło w nim wielu ludzi kultury i sztuki, m.in.: H. Sienkiewicz, który podjął tu decyzję napisania powieści Quo vadis, także: A. Asnyk, S. Brzozowski, J. Fałat, A. i M. Gierymscy, J. Kasprowicz, M. Konopnicka, J.I. Kraszewski, A. Madeyski, J. Matejko, C.K. Norwid, H. Siemiradzki, T.O. Sosnowski, W.S. Reymont, S. Żeromski. W 1886 Akademia Umiejętności zorganizowała ekspedycję naukową do Rzymu, której celem były badania w archiwach watykańskich.
W 1910 został założony Polski Instytut Papieski. W czasie I wojny światowej działała delegatura Komisji Narodu Polskiego. W 1918 święcenia kapłańskie uzyskał św. M. Kolbe, który w 1927 założył stację naukową i bibliotekę PAU (ob. PAN, 1957–84 jej dyrektorem był B. Biliński). Kościół Św. Stanisława na powrót zaczął pełnić funkcję polskiej świątyni. W 1937 odsłonięto pomnik J. Piłsudskiego (projektu H. Kuny). W 1939–45 opiekę nad Polakami sprawowała m.in. ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej, kierowana przez K. Papéego, do 1958 uznawanego przez Watykan za przedstawiciela legalnych władz Polski (na uchodźstwie). Po II wojnie światowej (do 1947) w Rzymie stacjonowały oddziały Drugiego Korpusu Polskiego, ukazywała się jego prasa i wydawnictwa. W 1946 J. Giedroyc założył Instytut Literacki, tu również ukazał się 1. numer „Kultury”. Powstało Stowarzyszenie Kombatantów Polskich, 1945 rozpoczął działalność Polski Instytut Historyczny. Miasto odwiedzali m.in.: M. Dąbrowska, I. Iwaszkiewicz, M. Kuncewiczowa, K. Wierzyński. Od wyboru papieża Polaka — Jana Pawła II, Watykan gościł wielu znanych Polek i Polaków a także ogromne rzesze wiernych; 1981 papież poświęcił, wzniesiony ze składek Polonii — Dom Polski Jana Pawła II, 1992 założył Instytut Polski.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Rzym, Bazylika Św. Piotra, XVI–XVII w. (Włochy)fot. A. Znamierowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia