Legiony polskie

Legiony polskie we Włoszech,

oddziały polskie walczące u boku Francji i sprzymierzonych z nią państw włoskich (Republiki Lombardzkiej i Republiki Cisalpińskiej), utworzone 9 I 1797 w północnych Włoszech, w porozumieniu z Agencją, przez generała J.H. Dąbrowskiego, zatwierdzone przez Napoleona Bonapartego;

ochotnicy polscy rekrutowali się głównie z jeńców armii austriackiej, a oficerowie z emigracji polskiej we Francji; dzieliły się na 2 legie. Legiony polskie walczyły m.in. z wojskami austriacko-neapolitańskimi (m.in. pod Civita Castellana, Magnano, Mantuą, nad Trebbią); po zawarciu pokoju Francji z Austrią w Lunéville (1801) część legionistów porzuciła służbę, a Legiony polskie zostały przekształcone w 3 półbrygady francuskie; 1802 i 1803 ok. 6 tysięcy legionistów zostało wysłanych na Santo Domingo (obecnie Haiti) do walki z powstańcami murzyńskimi; powróciło tylko kilkuset i w większości przeszli na służbę włoską, a po 1807 do Legii Nadwiślańskiej lub armii Księstwa Warszawskiego. Tradycja Legionów polskich umocniła w kraju ideę walki z zaborcami. Dzieje Legionów polskich były tematem licznych utworów literackich w XIX i XX w.; pieśń Legionów polskich Mazurek Dąbrowskiego stała się hymnem narodowym Polski.

Bibliografia

J. LUBICZ PACHOŃSKI Legiony polskie 1794–1807. Prawda i legenda, t. 1–4, Warszawa 1969–79.