żywność modyfikowana
 
Encyklopedia PWN
żywność modyfikowana, żywność transgeniczna,
żywność wyprodukowana z roślin lub zwierząt (albo przy ich użyciu), które zostały wcześniej ulepszone za pomocą technik inżynierii genetycznej (transgeniczne organizmy, inżynieria genetyczna).
Na rynku konsumenckim, przede wszystkim w krajach Ameryki Północnej, jest dostępnych wiele rodzajów produktów spoż.; są to: zmodyfikowane rośliny będące GMO [ang. genetically modified organisms ‘genetycznie modyfikowane organizmy’], np. pomidory FlavrSavr o przedłużonej trwałości, ziemniaki, nasiona soi, spożywane na surowo lub ugotowane; żywność zawierająca przetworzone GMO, np. mrożone frytki ziemniaczane, koncentrat pomidorowy, suchy koncentrat zupy pomidorowej, czekolada zawierająca lecytynę z transgenicznej soi; żywność produkowana z wykorzystaniem organizmów modyfikowanych genetycznie, np. chleb pieczony z zastosowaniem transgenicznych drożdży, piwo i in. produkty fermentacji alkoholowej przebiegającej z udziałem drożdży transgenicznych; produkty żywnościowe pochodne GMO, lecz nie zawierające żadnych komponentów transgenicznych, np. olej sojowy otrzymywany z transgenicznej soi, olej rzepakowy otrzymywany z transgenicznego rzepaku, cukier otrzymywany z transgenicznych buraków. W najbliższej przyszłości można oczekiwać produkcji i wprowadzenia do spożycia mięsa i mleka pochodzenia transgenicznego.
Wprowadzenie nowego, zmodyfikowanego produktu jest zawsze poprzedzone wnikliwymi badaniami określającymi bezpośrednie konsekwencje żywieniowe, alergologiczne i toksykologiczne oraz inne aspekty, w tym ekologiczne. Żywność transgeniczna jest znacznie dokładniej badana i testowana niż jakakolwiek inna. W razie stwierdzenia podobieństwa „nowego” białka do znanych struktur alergenów lub toksyn, badany preparat jest wycofywany z dalszych prac. Pierwsze, zgodne z prawem eksperymenty z roślinami transgenicznymi zaczęto przeprowadzać 1986 w USA; obecnie w wielu krajach rośliny transgeniczne są już uprawiane jako rośliny towarowe (USA, Kanada, Chiny). W rozwiniętych gospodarczo krajach eur. żywność transgeniczna ma już istotne znaczenie w przemyśle spoż.; od 2001 soja i kukurydza modyfikowane genetycznie są składnikami wielu artykułów żywnościowych oraz pasz.
Zgodnie z wymogami UE (1996) żywność transgeniczna powinna być odpowiednio oznakowana, co jest istotne dla kilku grup konsumentów, np. przeciwników jakichkolwiek modyfikacji genetycznych, wegetarian, którzy nie chcieliby jeść żywności zawierającej geny zwierzęce, osób uczulonych na pewne substancje, a także zwolenników określonych produktów wytworzonych z zastosowaniem technik inżynierii genetycznej; w 2000 podjęto jednak decyzję, że znakowania wymagają jedynie artykuły spoż. zawierające powyżej 1% komponentów zmodyfikowanych genetycznie; w Polsce wprowadzanie żywności modyfikowanej genetycznie regulują ustawy: z 11 V 2001 O warunkach zdrowotnych żywności i żywienia oraz z 22 VI 2001 O organizmach genetycznie zmodyfikowanych; decyzje o produkcji żywności transgenicznej lub o wprowadzeniu jej do obrotu podejmuje Gł. Inspektor Sanitarny.
Bibliografia
Mikrobiologia i higiena w przemyśle spożywczym, red. Z. Żakowska, H. Stobińska, Łódź 2000;
T. Twardowski, E. Kwapich 100 + 30 najczęściej zadawanych pytań na temat współczesnej biotechnologii, Poznań 2001;
Korzyści, oczekiwania, dylematy biotechnologii, red. T. Twardowski, A. Michalska, Poznań 2001.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia