żydowski cmentarz w Łodzi,
nowy cmentarz żydowski w Łodzi,
żydowski cmentarz w Łodzi
Encyklopedia PWN
zał. 1892 na Bałutach; rozplanowany przestrzennie przez A. Zeligsona i Z. Kułakowskiego z gł. aleją dzielącą go na część grzebalną i gosp., na której 1894 usytuowano kwaterę dla ofiar epidemii cholery; zachowany Dom Przedpogrzebowy (1898, Zeligson); ż.c. w Ł. jest największym cmentarzem żydowskim w Europie (ok. 41,3 ha pow., 68 tys. zachowanych nagrobków, prawie 140 tys. pochowanych); spoczywają tu m.in.: A. i I. Tuwimowie (rodzice Juliana), F. i I. Rubinsteinowie (rodzice Artura), I.K. Poznański (mauzoleum); typowe dla sztuki Łodzi formy secesyjne znalazły wyraz w macewach autorstwa A. Ostrzegi oraz A. Pruszyńskiego; w okresie międzywojennym postawiono modernist. nagrobki m.in. P. Willenbera i I. Lichtensteina; w okresie II wojny światowej także miejsce egzekucji łodzian i okolicznej ludności; po 1945 ż.c. w Ł. początkowo służył pochówkom; po emigracjach społeczności żydowskiej stopniowo ulegał dewastacji; od lat 80. jest objęty ochroną konserwatorską przy współpracy Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich.
