zbiegostwo chłopów,
ucieczki chłopów XII–XIX w. ze wsi, w których mieli gospodarstwa lub służyli w folwarkach, w celu poprawy warunków bytu;
zbiegostwo chłopów
Encyklopedia PWN
najskuteczniejsza forma obrony przed uciskiem i nadmiernymi świadczeniami feudalnymi. Za zbiegostwo uważano odejście chłopa bez spełnienia przepisanych prawem i zwyczajami warunków, np. pozostawienia następcy, uiszczenia przewidzianych opłat; zbiegostwo chłopskie powiększało się od XV w. wraz ze wzrostem wymiaru pańszczyzny i ograniczaniem wolności osobistej chłopów, przybrało największe rozmiary w XVII–XVIII w. Chłopi uciekali do innych dóbr (z prywatnych głównie do królewszczyzn), do właścicieli, którzy obiecywali ulgi w świadczeniach — najczęściej w sąsiednim powiecie lub województwie, ale także do innych dzielnic kraju lub poza jego granice (już w 1. połowie XIII w. do Prus i na Ruś), często do miast. Masowe występowanie zjawiska zbiegostwa chłopskiego, pozbawiające folwarki siły roboczej, sprawiło, że od XV w. starano się położyć mu kres za pomocą licznych aktów ustawodawczych, które przewidywały surowe kary dla zbiegów, osób im pomagających oraz przyjmujących do swych dóbr; nie były one jednak skuteczne. Zbiegostwo chłopskie stopniowo zanikło w XIX w., w miarę przenikania na wieś stosunków kapitalistycznych, znoszenia powinności feudalnych i poddaństwa.
