zasoby kopalin

zasoby kopalin,

przewidywana do eksploatacji ilość kopaliny w złożu.

Do szacowania zasobów stosuje się schematy klasyfikacyjne oparte na kryteriach bilansowości złóż; dla każdej kopaliny uwzględniają one przesłanki: geol. (brzeżne parametry jakości kopaliny, jej miąższość, głębokość występowania), technol. (istnienie opłacalnych metod umożliwiających przeróbkę kopalin i pozyskania surowców) i ekon. (przybliżone oszacowanie dochodowości zależnej od kosztów wydobycia kopalin i ich przeróbki, wykorzystania środowiska, a także ceny rynkowej surowców). Z.k. dzieli się na bilansowe, czyli aktualnie możliwe do zagospodarowania, oraz pozabilansowe, przewidywane do zagospodarowania w przyszłości. Część zasobów bilansowych, która może być wydobywana ob. w sposób uzasadniony ekonomicznie i prawnie, określa się jako z. przemysłowe (wydobywalne), a część pomniejszona o straty projektowania (straty zależne od górniczych metod udostępnienia złoża) i straty eksploatacyjne to z. dyspozycyjne (operatywne).

W wielu krajach świata wprowadzona została międzynar. klasyfikacja zasobów, oprac. 1992–2000 przez Komisję Eur. ONZ w Genewie; zasadniczą jej cechą jest podział zasobów wg trzech „osi”: E (ang. Economic) — atrakcyjność techn. i ekon. złoża (z klasami: 1 — możliwe do zagospodarowania, 2 — możliwe do zagospodarowania w przyszłości, 3 — przypuszczalnie możliwe do zagospodarowania); F (ang. ) — dokładność oceny warunków techn. i ekon. zagospodarowania (z klasami: 1 — szczegółowy projekt warunków techn.-ekon. eksploatacji, 2 — studium projektu zagospodarowania złoża, 3 — ocena geol.-gosp.); G (ang. Geological) — stopień geol. zbadania złoża (z klasami: 1 — rozpoznanie szczegółowe, 2 — rozpoznanie wstępne, 3 — poszukiwanie, 4 — penetracja ); poszczególne klasy są ściśle zdefiniowane, a kategorie zasobów określane za pomocą trzycyfrowego kodu (np. 111 oznacza rozpoznane szczegółowo z. przemysłowe, a 333 — geol. zasoby z etapu poszukiwań). Dodatkową zaletą tej klasyfikacji jest rozróżnianie (na podstawie terminologii ang.) zasobów geol. (ang. Resources), stanowiących całkowite zasoby zawartej w złożu kopaliny, od z. operatywnych (ang. Reserves) wyróżnianych na podstawie kryteriów ekon. i technicznych.