wojna indochińska 1946–54,
konflikt między Demokratyczną Republiką Wietnamu (DRW) a Francją;
wojna indochińska
Encyklopedia PWN
przyczyną w.i. było dążenie Francji do przywrócenia kolonialnego statusu Wietnamu, mimo formalnego uznania niepodległości DRW III 1946. Początkiem wojny stały się walki w Hajfongu (XI 1946) i (w następnym miesiącu) w Hanoi; w pierwszych latach walk przewaga należała do lepiej uzbrojonych Francuzów, którzy poza Kochinchiną oraz ważniejszymi rejonami w Annamie (m.in. wokół Hue) i Tonkinie (zwłaszcza w pobliżu Hajfongu i Hanoi), nie byli w stanie opanować całego kraju. W 1949 Francuzi utworzyli marionetkowe Państwo Wietnamskie z byłym cesarzem Bao Daiem na czele; 1950 siły DRW (dozbrojone przez ChRL) przystąpiły do działań ofensywnych w Tonkinie; w październiku udało im się opanować przebiegającą w pobliżu granicy chińskiej drogę między Cao Bang a Lang Son; zacięte walki, tym razem o deltę Rzeki Czerwonej, trwały także 1951; pod koniec 1952 Wietnamska Armia Ludowa (WAL) opanowała tereny nad granicą północnego Laosu (m.in. kotlinę Dien Bien Phu) i nawiązała łączność z oddziałami Pathet Lao; w tym czasie znacznie zwiększyła się pomoc krajów socjalistycznych dla DRW oraz amerykańskich dla Francji i Państwa Wietnamskiego; XI 1953 Francuzi, chcąc odzyskać kontrolę nad granicą z Laosem, odbili kotlinę Dien Bien Phu; wkrótce założony przez nich obóz warowny został otoczony przez oddziały WAL; szturm na garnizon francuską zaczął się III 1954; po zaciętej obronie Francuzi poddali się 7 V 1954; upadek Dien Bien Phu przyspieszył zawarcie porozumienia o zakończeniu działań zbrojnych na genewskiej konferencji w sprawie Indochin 1954; w czasie w.i. Francja straciła prawie 120 tysięcy żołnierzy (poległych i zaginionych), DRW (wg szacunków) ponad 0,5 mln żołnierzy i ludności cywilnej.
