transformacja szkła

transformacja szkła, przemiana stanu szklistego, witryfikacja,

przejście ze stanu cieczy (masa szklana, stop) w stan ciała sztywnego i kruchego, jakim jest szkło, bez wywołania krystalizacji;

t.sz. jest przemianą relaksacyjną, odwracalną, towarzyszy jej skokowa zmiana wartości ciepła właściwego i rozszerzalności cieplnej, jak w przemianach fazowych II rodzaju (przemiana fazowa), wywołana zamrożeniem swobody ruchu atomów (właściwej dla cieczy), które w strukturze szkła (ciało stałe) zostają ograniczone do drgań termicznych wokół stałych pozycji; zamrożenie powoduje powstanie naprężeń w strukturze — ich relaksacja następuje stopniowo przez ogrzanie do temperatury t.sz. Transformacja relaksacyjna stanowi szczególną cechę, właściwą szklistej postaci ciał stałych, nieorg. i org. (szkliste polimery). Temperatura transformacji (T_g) zależy od składu chem. szkła; dla prostych szkieł stanowi w przybliżeniu 2/3 temp. topn.; w temperaturze T_g lepkość szkła wynosi 1013,3 dPa · s; T_g określa temperaturę odprężania wyrobów szklanych.