syderyt
 
Encyklopedia PWN
syderyt
[gr. sídēros ‘żelazo’],
minerał, węglan żelaza FeCO3;
krystalizuje w układzie trygonalnym; białawy lub żółty, szarawy, brunatnawy; kruchy. Powstaje wskutek procesów hydrotermalnych (stanowi składnik żył kruszcowych), także jako produkt metasomatozy innych węglanów (syderytyzacja); osadza się też w wodnych środowiskach redukujących (głównie w zatokach morskich, lagunach lub zbiornikach słodkowodnych); jest głównym składnikiem osadowych skał żelazistych (sferosyderyt, syderyt ilasty) oraz oolitowych rud żelaza. Główne złoża: Rosja (Półwysep Kerczeński, Ural), Austria (Erzberg), Hiszpania (Bilbao), Wielka Brytania (Cumberland), USA. W Polsce syderyt występuje w dużych ilościach na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej (od Żarek przez Poraj, Częstochowę do Wielunia), w północno-wschodniej części Wyżyny Kieleckiej (m.in. okolice Opatowa, Starachowic) oraz w okolicy Łęczycy; w mniejszych ilościach — w Karpatach i na Górnym Śląsku. Syderyt jest ubogą rudą żelaza (48,2% Fe), która była eksploatowana na wielką skalę już od czasów starożytnego Rzymu (np. w Styrii, Westfalii); syderyty, występujące w Anglii i Walii, były głównym źródłem żelaza w czasach rewolucji przemysłowej (XVIII–XIX w.); współcześnie ruda ta nie ma dużego znaczenia.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia