siły jądrowe

siły jądrowe,

fiz. siły, które działają między nukleonami — protonami (p) i neutronami (n), powodując wiązanie ich w jądra atomowe.

Stanowią one szczególny i najlepiej zbadany przypadek oddziaływań silnych, występujących między hadronami. Informacji o siłach jądrowych dostarczają badania rozpraszania 2 nukleonów wzajemnie na sobie n–p i p–p, badania własności jąder atomowych oraz oddziaływań nukleonów z mezonami (przede wszystkim z pionami). Charakterystycznymi własnościami sił jądrowych są: krótki zasięg (ok. 1–2 fm), przyciągający na ogół charakter (na małych odległościach, do ok. 0,4–0,5 fm, siły jądrowe są jednak odpychające), niezależność od ładunku elektr. nukleonów (tzn. siły n–p, p–p i n–n są w przybliżeniu jednakowe), własność wysycania (energia wiązania A nukleonów jest proporcjonalna do A, a nie do A²). Siły jądrowe zależą od odległości między nukleonami (składowa centralna sił jądrowych), od wzajemnej orientacji ich spinów (składowa spin–spin sił jądrowych), od orientacji spinu nukleonów względem orbitalnego momentu pędu ich ruchu względnego (składowa spin–orbita sił jądrowych) oraz od orientacji spinów nukleonów względem ich wzajemnego położenia (składowa tensorowa sił jądrowych). Kwantowo s.j. są opisane w przybliżeniu jako wymiana mezonów między nukleonami (w analogii do elektrodynamiki kwantowej, gdzie występowanie siły elektromagnetycznej tłumaczy się wymianą fotonów).