sałata

sałata, Lactuca,

rodzaj z rodziny astrowatych (złożonych);

100 gat. roślin zielnych jednorocznych lub dwuletnich, czasem krzewów, występujących na całej kuli ziemskiej, gł. półkuli północnej; koszyczki kwiatowe niewielkie, zebrane w wiechę; owoc — niełupka; sałata zawiera sok mleczny mający, np. u sałaty jadowitej, L. virosa, właściwości leczn. (tzw. lactucarium); w Polsce sałata kompasowa, L. serriola (L. scariola), roślina ruderalna, ma właściwość ustawiania liści łodygowych w płaszczyźnie południkowej. Powszechnie uprawiana ze względu na liście, niekiedy łodygi, jest sałata siewna, L. sativa, jednoroczna roślina warzywna, znana już w czasach staroż.; liście jajowate, gładkie lub pomarszczone, zawierają do 2,5 mg w 100 g prowit. A, do 30 mg w 100 g wit. C, sole miner., zwłaszcza żelaza, kwasy org.; w uprawie odmiany: L. sativa var. angustana (głąbiki krakowskie), L. sativa var. foliosa, sałata listkowa lub rozetowa, L. sativa var. longifolia, sałata rzymska, czyli długolistna, o liściach wydłużonych, zebranych w luźne główki, oraz najczęstsza sałata głowiasta, L. sativa var. capitata, w obrębie której rozróżnia się sałatę kruchą (o dużych główkach) oraz sałatę masłową, powszechnie uprawianą w Polsce. Sałata jest bardzo cenna w żywieniu, produkowana przez cały rok (zimą i na przedwiośniu — w cieplarniach foliowych).