reżyseria
 
Encyklopedia PWN
reżyseria
[fr. régisseur ‘reżyser’ < łac. rego ‘rządzę’],
ogół czynności związanych z wystawieniem sztuki teatralnej, realizacją filmu, audycji radiowej lub telewizyjnej, wykonywanych przez specjalistę zwanego reżyserem.
W teatrze do najważniejszych jego zadań należy oprac. tekstu, uzgodnienie ze scenografem projektu dekoracji i kostiumów, z kompozytorem oprawy muz. przedstawienia oraz prowadzenie prób z aktorami (analityczne, sytuacyjne, przeglądowe, generalne) i prób technicznych. W każdej epoce teatr dysponował ludźmi odpowiedzialnymi za uzgadnianie różnych elementów techn. przedstawienia lub za określenie jego kształtu. W staroż. Grecji autor sam był pierwszym aktorem (protagonistą) i kierował pracą pozostałych aktorów, mając do pomocy chorodidaskalosa nauczającego śpiewu i tańca; misteria średniow. miały swoich meneurs du jeu — prowadzących grę; teatr elżbietański — masters of revels — dyrektorów widowisk; w XIX w. przedstawieniem teatr. kierowali: autor, jeden z aktorów lub régisseur — ktoś w rodzaju inspicjenta; dopiero od romantyzmu zaznaczyło się powolne przechodzenie od régie do mise en scène (inscenizacja). Praca reżysera film., telew. czy radiowego nie różni się zasadniczo od pracy reżysera teatr., wymaga jednak znajomości innej techniki. Swoistą cechą r. radiowej jest operowanie wyłącznie efektami dźwiękowymi w celu wywołania u odbiorcy audycji pożądanych wrażeń słuchowych, m.in. efektu otoczenia (tj. wrażenia, że akcja rozgrywa się w danym środowisku, a odbiorca jest w nim obecny) lub poczucia przestrzeni (tj. wrażenia, że dźwięki dochodzą z różnych odległości). Reżyser film. (także telew.) z zespołem realizatorów, na podstawie scenariusza, tworzy scenopis filmu, który staje się podstawą do wykonywania zdjęć (w atelier lub plenerze) i nagrywania dźwięku.
Bibliografia
D. BABLET Współczesna reżyseria 1887–1914, Warszawa 1973;
Z. HÜBNER Sztuka reżyserii, Warszawa 1982.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia