prometeizm,
ruch polit. powstały po rewolucji ros. 1917, zrzeszający działaczy niepodległościowej emigracji narodów ZSRR pod hasłem współpracy w walce przeciwko ZSRR, w celu rozbicia go na państwa nar. oraz sprowadzenia Rosji do roli księstwa moskiewskiego;
prometeizm
Encyklopedia PWN
1926 zwolennicy p. założyli w Paryżu organizację Prometeusz, która skupiała przedstawicieli m.in.: narodów kaukaskich, emigracji ukr., kozackiej i turkiestańskiej, także Tatarów krymskich; p. korzystał początkowo z jawnego, a po zawarciu 1932 pol.-sowieckiego paktu o nieagresji — poufnego wsparcia finansowego i organizacyjnego pol. władz, które ideę p. uważały za rozwinięcie sformułowanej przez J. Piłsudskiego koncepcji federacyjnej w stosunkach ze wschodnimi sąsiadami; zinstytucjonalizowanymi formami upowszechniania p. w Polsce było ukazujące się 1920–21 pismo „Przymierze” i działający 1921–23 Związek Zbliżenia Narodów Odrodzonych; od 1928 istniał w Warszawie Klub „Prometeusz”, badania nauk. w tym zakresie prowadził Inst. Nauk.-Badawczy Europy Wschodniej w Wilnie oraz Inst. Wschodni w Warszawie; gł. pol. działacze na rzecz p.: A. Bocheński, T. Hołówko, W. Jędrzejewicz, R. Knoll, T. Schaetzel, W. Stpiczyński, L. Wasilewski.
