projektowanie

projektowanie,

metodol. w najszerszym znaczeniu koncepcyjne przygotowanie działań praktycznych, zwłaszcza systemowych i techn.;

metodologia p. jest działem prakseologii i cechą swoistą nauk praktycznych (stosowanych); jest równoznaczna z metodologią nauk stosowanych. W rozumieniu treściowym nauki praktyczne to zespół zdań znajdujących swe poznawcze oparcie zarówno w twierdzeniach nauk podstawowych, jak i w wynikach empirycznych zastosowań w świecie tworów sztucznych, zw. artefaktami. Zdania z nauk stosowanych dostarczają podstaw p. sensu stricto. Wśród teorii nauk stosowanych, zajmujących się regułami techn., zw. też dyrektywami, wyróżnia się teorie substancjalne dotyczące świata artefaktów oraz teorie operacyjne dotyczące działania. W toku p. sensu stricto następuje konkretyzacja zdań ogólnych nauk stosowanych i przypisanie ich do konkretnych rozwiązań jednostkowych, tj. projektów, polegająca na eliminacji założeń idealizacyjnych (idealizacja), przyjętych w teoriach nauk stosowanych i realizowanych metodą stopniowych przybliżeń p. jako celu ich konkretnych zabiegów. Po to właśnie jest budowana teoria optymalizacyjna, której sprawdzanie jest dokonywane na modelu realnym.

Współcześnie metodologią nauk stosowanych, czyli p., zajmują się na świecie: L. Ackoff, M. Bunge, E. Mattessich; w Polsce — logicy teoretycy: H. Stonert, A. Podgórecki, J. Doroszewski, oraz prakseolodzy praktycy: W. Gasparski, D. Miller, A. Strzałecki.

Włodzimierz Kryszewski

Bibliografia

W. Gasparski, D. Miller, A. Strzałecki Projektowanie i systemy, t. 3–4, Wrocław 1981–83;

E. Mattessich Instrumental Reasoning and Systems Methodology, Boston–Dordrecht 1978.