preromantyzm
 
Encyklopedia PWN
preromantyzm
[łac.-fr.],
lit.
Zespół tendencji w kulturze eur. 2. poł. XVIII i pocz. XIX w., przygotowujących nadejście romantyzmu, będących wyrazem odmiennego od założeń klasycyzmu pojmowania zadań i istoty sztuki (także literatury). Tendencje te przejawiły się gł. w teoret. rozważaniach na temat literatury i sztuki; wiązały się z dostrzeżeniem swoistości języka poet. (G. Vico), uznaniem subiektywno-intuicyjnego charakteru smaku estetycznego, pojawieniem się pojęć wyobraźni, geniuszu, oryginalności, odstępowaniem od sztywnych reguł twórczości, rozwojem ewolucyjnych koncepcji sztuki i zainteresowaniem twórczością lud. jako pierwszym etapem rozwoju twórczości artyst. (J.B. Herder, Th. Percy). Preromantyczna literatura, związana z sentymentalizmem, wprowadziła bohatera wyobcowanego ze świata, w opisach stanów psychicznych i przyrody — nastrojowość i malowniczość. Znamienny dla okresu preromantyzmu był renesans twórczości W. Szekspira (poł. XVIII w.), a także zainteresowanie średniowieczem, gł. stylem got., np. w ang. powieści grozy, oraz upowszechnienie ballady. Tendencje preromantyzmu reprezentuje twórczość lit., m.in.: J. Macphersona, E. Younga, J. Bernardin de Saint-Pierre’a, G. de Staël, F.G. Klopstocka; w Polsce tendencje te wyraziście wystąpiły u K. Brodzińskiego, związane z problematyką nar. — u J. Ursyna Niemcewicza, A.J. Czartoryskiego, J.P. Woronicza; w historii literatury pol. też dawny termin na określenie okresu między oświeceniem stanisławowskim a romantyzmem.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia