poziomnica

poziomnica, libella, poziomica,

przyrząd służący do wyznaczania kierunku lub płaszczyzny w położeniu poziomym lub pionowym, niekiedy do pomiaru małych kątów wychylenia od poziomu lub pionu.

Stosowana głównie w dziedzinie geodezji i w budownictwie. W geodezji poziomnica (zw. wówczas libellą) służy do odpowiedniego zorientowania instrumentu geodezyjnego względem linii pionu i na ogół stanowi część instrumentu; główną częścią poziomnic cieczowych jest szklana ampułka o sferycznej górnej powierzchni, napełniona cieczą o małej gęstości (najczęściej eter lub alkohol etylowy) w taki sposób, że powstaje w niej pęcherzyk gazu (mieszanina powietrza i par cieczy), zajmujący w ampułce zawsze najwyższe położenie. Ze względu na kształt ampułki rozróżnia się poziomnice rurkowe, bardziej dokładne, i poziomnice sferyczne, zw. też pudełkowymi. Poziomnice cieczowe są coraz częściej zastępowane poziomnicami elektronicznymi, których działanie jest oparte na wykorzystaniu zmian parametrów elektrycznych (pojemności elektrycznej, strumienia magnetycznego) układu pomiarowego, wywołanych zmianami położenia elementu pomiarowego (np. wahadła utrzymującego kierunek pionowy).