pionownik

pionownik,

instrument geodezyjny do wyznaczania pionowych płaszczyzn i kierunków; rodzaj pionu optycznego;

zawiera układ opt., w skład którego najczęściej wchodzi luneta i układ pryzmatów, umożliwiających ustawienie osi celowej lunety w kierunku prostopadłym do poziomu; ze względu na sposób wyznaczania poziomu rozróżnia się p. libellowe (zawierające libelle; poziomnica) i kompensatorowe (automatyczne, zawierające kompensator); stosuje się też p. laserowe, w których oś celowa jest wizualizowana za pomocą wiązki promieniowania lasera; p. jako element lub wyposażenie instrumentów geodezyjnych są stosowane gł. do centrowania, tj. precyzyjnego ustawiania instrumentu nad punktem geodezyjnym (zastępują piony sznurkowe i drążkowe); precyzyjne p. są stosowane m.in. w geodezyjnej obsłudze budownictwa, np. do przenoszenia punktu sieci geodezyjnej wzdłuż kierunku pionu z poziomu piwnic lub parteru na wyższe kondygnacje.