pogrom kielecki
 
Encyklopedia PWN
pogrom kielecki,
rozruchy antyżydowskie 4 VII 1946 w Kielcach;
bezpośrednią przyczyną pogromu była plotka o rzekomym uwięzieniu 9-letniego pol. chłopca w piwnicy domu przy ul. Planty 7 (w rzeczywistości dom nie był podpiwniczony), zamieszkanego przez Żydów (mieścił się w nim m.in. Wojew. i Miejski Kom. Żydów Pol. w Kielcach). Podczas wielogodzinnego oblężenia domu przez kilkutysięczny tłum zamordowano 39 Żydów (w tym kobiety w ciąży i małe dzieci), zginęło również 2 Polaków; interwencja sił porządkowych (MO, KBW i wojska) była niedostateczna, ponadto część żołnierzy i milicjantów uczestniczyła w pogromie; władze komunist. o dokonanie pogromu oskarżyły podziemie niepodległościowe. Po pogromie 11 VII 1946 Najwyższy Sąd Wojsk. na sesji wyjazdowej w Kielcach w pokazowym procesie, z naruszeniem prawa, skazał na karę śmierci 9 osób oskarżonych o udział w rozruchach (12 VII 1946, po odrzuceniu rewizji, skazanych rozstrzelano), jedną osobę — na karę dożywotniego więzienia, 2 — na karę wieloletniego więzienia (po 1989 rodziny skazanych wystąpiły z wnioskami o ich rehabilitację); jesienią 1946 odbyły się procesy milicjantów i żołnierzy KBW oskarżonych o bicie Żydów i kradzież ich mienia (skazani na kary więzienia); XII 1946 przed Najwyższym Sądem Wojsk. w Warszawie toczył się proces szefa Wojew. Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego oraz komendanta wojew. MO (skazany na 1 rok więzienia) i jego zastępcy; 2 pozostałych oskarżonych uniewinniono. Przyczyny i przebieg wydarzeń w Kielcach nie zostały w pełni wyjaśnione. Podczas śledztwa prowadzonego od VI 1992 przez Gł. Komisję do Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Pol. nie znalazł potwierdzenia pogląd, że rozruchy były sprowokowane przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w celu odwrócenia uwagi międzynar. opinii publicznej od sprawy sfałszowania wyników referendum przeprowadzonego 30 VI 1946 lub wywołany przez władze sowieckie dla skompromitowania opozycji polit. w Polsce. W 40. rocznicę pogromu (VII 1996) odbyły się uroczystości, w których uczestniczyli przedstawiciele narodu żydowskiego (pisarz i dziennikarz E. Wiesel) oraz władz pol. (premier rządu).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia