pamiętnik

pamiętnik,

w rozumieniu wywodzącym się z XVII i XVIII w. (ukształtowanym zwłaszcza we Francji — stąd „memuary”), opowiadanie z osobistego punktu widzenia i z pewnego dystansu czasowego o faktach przeżytych przez autora.

Ma charakter zapisu dokumentalnego utrwalającego obyczaje, stosunki polityczne, społeczne, kulturalne (L. de Saint-Simon), koncentruje się na opisie własnych losów autora lub jest wyznaniem jego przeżyć wewnętrznych (św. Augustyn, J.J. Rousseau). Opis pamiętnikarski był znany w starożytności (Cezar); jako gatunek łączący elementy faktograficzne z artystyczno-literackimi został ukształtowany w renesansie; termin używany od XVIII w. W Polsce rozkwit pamiętnikarstwa od XVII w. (zwany wiekiem pamiętników), m.in. J. Ossoliński, A.S. Radziwiłł, J.Ch. Pasek, później J. Kitowicz, J. Ursyn Niemcewicz, A. Fredro, S. Przybyszewski, M. Białoszewski.