paliusz

paliusz

[łac.],

w Kościele katolickim część stroju liturgicznego;

pas białej tkaniny wełnianej z 6 czarnymi krzyżami greckimi, okalający ramiona i zwisający na piersi i plecy, noszony na ornacie jako oznaka władzy arcybiskupiej przez papieża i arcybiskupów metropolitów (w granicach ich diecezji) w czasie udzielania święceń kapłańskich, konsekracji biskupów, poświęcania olejów, odbywania synodów i wizytacji prowincji; ozdobniejszą formą paliusza jest tzw. racjonał, wywodzący się ze strojów liturgii żydowskiej, a noszony (na mocy specjalnego przywileju) przez metropolitów Krakowa, Eichsttt, Paderborn i Toul; paliusz pochodzi od starożytnego pallium.