olejarstwo

olejarstwo, przemysł olejarski, przemysł tłuszczowy,

wytwórczość przem. związana z uzyskiwaniem i uszlachetnianiem olejów roślinnych oraz dalszym przerobem tych olejów na margarynę i utwardzone tłuszcze kuchenne, a także olejów zwierzęcych (np. tran wielorybi) i tłuszczów zwierzęcych (np. łój).

Olejarstwo w Polsce zajmuje się produkcją roślinnych olejów jadalnych oraz produkcją margaryny i utwardzonych roślinnych tłuszczów kuchennych, piekarskich i cukierniczych, a także tłuszczów i produktów ubocznych, stanowiących surowce np. do wytwarzania środków piorących i kosmetyków. Olejarstwo jako rzemiosło istniało już w starożytności, a prymitywne metody uzyskiwania surowych (nierafinowanych) olejów roślinnych (np. z oliwek, nasion rzepaku, sezamu, lnu) w olejarniach zachowały się do końca XIX w. Rozwój nowoczesnego olejarstwa datuje się od wynalezienia margaryny (1869) oraz metody utwardzania tłuszczu (1902). Technologia wydobywania oleju i jego dalszego przerobu obejmuje: wytłaczanie, ekstrakcję, rafinację oleju (odśluzowanie, odkwaszenie, bielenie, odwanianie, ewentualnie wymrażanie) w rafinerii oleju, uwodornianie, frakcjonowanie, przeestryfikowanie w utwardzalni i margarynowni. Potencjał pol. olejarstwa uległ znacznym zmianom po II wojnie świat.: 1939 przerabiano 120 tys. t nasion w 23 olejarniach, w latach 90. XX w. isniało 7 zakładów przemysłu tłuszczowego, przerabiających ok. 900 tys. t surowca na dobę (zakłady w Bielsku-Białej, Bodaczowie, Brzegu, Gdyni, Kruszwicy, Szamotułach, Warszawie). Zagadnieniami olejarstwa zajmują się m.in. Inst. Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego oraz SGGW w Warszawie i Politechniki Gdańskiej; publikacje z zakresu olejarstwa są zamieszczane w kwartalniku „Tłuszcze Jadalne”, „Roczniku Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego”, także w „Przemyśle Spożywczym”.