narządy mowy

narządy mowy,

językozn. zespół narządów należących do układu oddechowego i górnych partii przewodu pokarmowego, uczestniczących w procesie wytwarzania mowy;

ze względu na funkcje wyróżnia się 3 kompleksy: aparat oddechowy (płuca, przepona, tchawica) tłoczy strumień powietrza niezbędny do wytworzenia fali głosowej; aparat fonacyjny (krtań) dzięki pracy wiązadeł głosowych moduluje strumień powietrza nadając mu charakter fali głosowej; decyduje on m.in. o dźwięczności lub bezdźwięczności głosek; aparat artykulacyjny składający się z n.m. ruchomych (wargi, język, podniebienie miękkie, języczek, szczęka dolna) i nieruchomych (zęby, dziąsła, podniebienie twarde, szczęka górna); dzięki zmianom kształtu kanału głosowego (między wiązadłami a wargami lub nozdrzami) wywołanego ruchami artykulacyjnymi n.m. nadaje ostateczną postać fali głosowej, decydując o właściwościach fonetycznych dźwięku mowy; np. stopień zbliżenia n.m. w obrębie jamy ustnej i gardłowej decyduje o samogłoskowym (nieznaczne zbliżenie) lub spółgłoskowym (silne zbliżenie lub zwarcie) charakterze dźwięku; od położenia podniebienia miękkiego zależy nosowy (obniżone) lub ustny (uniesione) charakter dźwięku.