monoklonalne przeciwciała

monoklonalne przeciwciała,

przeciwciała wiążące się tylko z jednym określonym antygenem.

Otrzymywane w warunkach in vitro z hodowli komórek zw. hybrydomami, powstałych z połączenia (fuzji) limfocytów B i komórek szpiczaka; w wyniku podziału jednej komórki hybrydomy otrzymuje się klon komórek produkujący jeden rodzaj przeciwciał monoklonalnych o określonej swoistości i identycznej budowie; swoistość przeciwciał produkowanych przez tak otrzymaną hybrydomę określa limfocyt B, natomiast komórka szpiczaka, jako komórka nowotworowa, nadaje hybrydomie „nieśmiertelność”, umożliwiającą dowolnie długą hodowlę, a tym samym wyprodukowanie dowolnej ilości określonych przeciwciał. Metodę produkcji przeciwciał monoklonalnych opracowali C. Milstein, N.K. Jerne i G.J.F. Köhler, za co otrzymali 1984 Nagrodę Nobla. Przeciwciała monoklonalne znalazły szerokie zastosowanie praktyczne, szczególnie w onkologii; przeciwciała monoklonalne rozpoznające komórki nowotworowe można np. połączyć z b. silną toksyną i użyć w terapii do selektywnego zabijania tych komórek, można też połączyć je z radioizotopem i użyć takich koniugatów do terapii lub wykrywania ognisk pierwotnych i przerzutów.