mechanizm rozrządu

mechanizm rozrządu, rozrząd,

zespół elementów do sterowania napełnianiem i opróżnianiem cylindrów spalinowych i parowych silników tłokowych oraz sprężarek tłokowych.

W silnikach spalinowych rozróżnia się m.r. zaworowy, suwakowy lub tłokowy — przy czym w czterosuwowych silnikach spalinowych stosuje się rozrząd zaworowy lub (znacznie rzadziej) suwakowy, w dwusuwowych — tłokowy (napływ świeżej mieszanki do cylindra i odpływ zeń spalin jest sterowany przez tłok odsłaniający i przysłaniający okna w ścianie cylindra) i czasami tłokowo-zaworowy. W silnikach czterosuwowych gazy napływają do cylindra, a spaliny wypływają przez zawory, które otwierają się i zamykają w odpowiednich chwilach; ob. zawory zwykle znajdują się w głowicy (m.r. górnozaworowy). W  parowych silnikach tłokowych m.r. jest zw. stawidłem, organami sterującymi są suwaki lub zawory.