macica

macica,

anat. narząd rozrodczy samic ssaków, silnie umięśniony i unaczyniony, w którym podczas ciąży rozwija się nowy organizm, także końcowy odcinek jajowodów innych kręgowców, oraz część układu rozrodczego bezkręgowców („macica” — przekształcony odcinek jajowodu);

u ssaków błona mięśniowa macicy, tzw. mięsień maciczny, tworzący warstwę środkową ściany macicy, jest największym skupiskiem włókien mięśniowych gładkich, a więc jej skurcze, wydalające w czasie porodu płód, nie są zależne od woli matki; błona śluzowa, wewn. warstwa ściany macicy, bierze udział w wytworzeniu łożyska; zewn. warstwę macicy tworzy otrzewna, zw. omaciczem; rozwojowo macica wywodzi się z parzystych przewodów przypranerczowych (Müllera); zależnie od stopnia ich zespolenia powstają różne typy macicy: macica podwójna (np. u gryzoni), macica dwudzielna (nietoperze), macica dwurożna (kopytne), macica pojedyncza (naczelne wraz z człowiekiem); macica kobiety ma kształt gruszkowaty; górna, najgrubsza i najszersza część macicy (pochylona do przodu) jest zw. trzonem, część łącząca się z pochwą — szyjką macicy, przewężenie między trzonem a szyjką — cieśnią maciczną. Do najczęściej spotykanych schorzeń macicy należą jej nowotwory łagodne (mięśniaki) i złośliwe (rak, który może obejmować szyjkę lub trzon macicy); zapalenie macicy (błony śluzowej i szyjki macicy) jest następstwem gł. zakażenia bakteryjnego; objawy: bóle w podbrzuszu, upławy, zaburzenia miesiączki; leczenie antybiotykami; pęknięcie macicy, jedno z najpoważniejszych powikłań ciąży i porodu, powstaje zwykle wskutek przeszkody porodowej; przebicie macicy może się zdarzyć podczas zabiegu wyłyżeczkowania jamy macicy, najczęściej w związku z przerwaniem ciąży; grozi ciężkimi powikłaniami; nieprawidłowym położeniem jest tyłozgięcie macicy.