komory gazowe

komory gazowe,

pomieszczenia przystosowane do masowego zabijania ludzi gazami trującymi, wykorzystywane przez władze III Rzeszy do zagłady Żydów i Romów, uśmiercania więźniów polit. i ludzi uznanych przez Niemców za niegodnych życia;

1939 utworzono k.g. w zakładach zbrodniczej eutanazji (Akcja T4). Zainstalowanymi na samochodach k.g. posługiwały się Einsatzgruppen oraz załoga obozu w Chełmnie n. Nerem; od 1941 budowano k.g. w Auschwitz, Stutthofie, na Majdanku i niektórych innych obozach koncentracyjnych; 1942 k.g. stały się gł. urządzeniami obozów zagłady (Reinhard Aktion); k.g. w obozach koncentracyjnych rozbudowywano do końca ich istnienia. Decyzje w sprawie k.g. podejmowali P. Bouhler i H. Himmler; ich twórcami byli: V. Brack, H. Kammler, E. Grawitz, W. Rauff; w budowie k.g. i krematoriów specjalizowała się firma Topf und Söhne z Erfurtu; używany w k.g. obozów koncentracyjnych cyklon B (cyklony) produkowała firma Deutsche Gesellschaft für Schädlingsbekäpfung wchodząca w skład IG Farbenindustrie. Do obsługi k.g. zmuszano grupy więźniów Sonderkommando. W celu utrzymania w tajemnicy dokonywanych zbrodni oraz uniknięcia paniki wśród ofiar, k.g. upodabniano do łaźni; w dokumentacji nazywano je łaźniami lub komorami dezynfekcyjnymi, co w propagandzie neonazistowskiej i antysemickiej wykorzystuje się do negowania ich istnienia (kłamstwo oświęcimskie, niem. Auschwitzlüge).

Stanisław Kania

Bibliografia

F. Piper Metody zagłady, w: W. Długoborski, F. Piper Auschwitz 1940–45, t. 3, Oświęcim 1995;

E. Kogon, H. Langbein, A. Rückerl Nationalsozialistische Massentötungen durch Giftgas: eine Dokumentation, Frankfurt am Mein 1989.