kolonialny styl
 
Encyklopedia PWN
kolonialny styl,
w najszerszym znaczeniu styl w sztuce osadnictwa eur. w posiadłościach zamorskich;
cechuje go dążność do powtarzania form rodzimych — a co za tym idzie, zależność od pochodzenia nar. i społ. osadników, a także utylitaryzm i opóźnienie w stosunku do rozwoju sztuki w kraju macierzystym. W węższym znaczeniu — styl w architekturze Ameryki Północnej w XVII i XVIII w. Istniało kilka jego odmian.
Najbardziej reprezentacyjny był angielski s.k. (1607–ok. 1790) występujący na obszarze kolonii ang. na wybrzeżu wschodnim; w koloniach północnych przeważało budownictwo drewniane o konstrukcji ryglowej (domy z nadwieszonym piętrem, jednoprzestrzenne zbory z wewn. galeriami), w południowych — murowane (domy jedno- lub półtorakondygnacyjne o dwuspadowych dachach i kominach w ścianach szczytowych); w XVIII w. (ok. 1720) nastąpiło ujednolicenie angielskiego s.k., dominujące stały się formy georgiańskiego palladianizmu (dwukondygnacyjne domy o dachach czterospadowych, z balustradą i lukarnami; mur ceglany z białymi detalami; kościoły wzorowane na budowlach londyńskich Ch. Wrena i J. Gibbsa). Holenderski s.k. (1614–ok. 1673) występował w dolinie rz. Hudson, w zachodniej części Long Island i północnej części New Jersey; wznoszono tam budowle murowane — w miastach piętrowe, szczytowe, na wsi jednokondygnacyjne, o dachu dwuspadowym z szerokim okapem. Szwedzki s.k. (1638–55) istniał w dolnym biegu rz. Delaware; budowano domy o konstrukcji wieńcowej i chałupy w typie skand., z paleniskiem narożnym. Niemiecki s.k. (1683–ok. 1790) rozwijał się w południowo-wschodniej Pensylwanii, było to gł. budownictwo kamienne, niekiedy z murem pruskim. Francuski s.k. (1604–1803) powstał w dolinie Rz. Św. Wawrzyńca, regionie Wielkich Jezior, w Illinois i Luizjanie; w rejonach północnych wznoszono początkowo budowle drewniane (forty i domy o konstrukcji słupowej), później murowane, wzorowane na architekturze północnej Francji; na południu przeważało budownictwo murowane, w którym zaznaczyły się też wpływy hiszp. (murowane domy wiejskie z wystającymi dachami i podcieniami oraz miejskie o wewn. dziedzińcach i zewn. dwu- lub trzykondygnacyjnych galeriach). Hiszpański s.k. (1505–ok. 1850) rozwijał się na Florydzie, w Teksasie, Nowym Meksyku i Kalifornii; najpełniejszy wyraz znalazł w architekturze zespołów misyjnych, początkowo o prymitywnych formach opartych na tradycjach miejscowych, później o cechach renes. i barok. architektury hiszpańskiej.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Mount Vernon, rezydencja G. Washingtona, styl kolonialny , poł. XVIII w.fot. A. Rolak/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia