indyjska poetyka, sanskr. alamkaraśastra [‘nauka o ozdobach (stylu)’]
należy do ind. literatury nauk. (śastra)
indyjska poetyka
Encyklopedia PWN
jej podręczniki są ułożone w postaci przewodników (sutra) zaopatrzonych w przykłady; większość autorów p.i. za swój cel uważa budzenie przeżyć estetycznych; wylicza się 8–10 podstawowych typów przeżyć (miłość, wesołość, trwoga, bohaterstwo, gniew, odraza, zdumienie, litość) lub ujmuje się je jako cechy dobrego stylu (czułość, słodycz, przyjemność, siła itp.). Gł. przedmiotem p.i. jest analiza przeżyć estetycznych (rasa) i sposobów je wywołujących (dhwani). Dhwani — oddźwięk — oznacza to, co nie zostało wprost wypowiedziane, podobnie jak kontekst; oddziałuje zaś na przeżycia czytelnika (czy słuchacza) przez ukryte w tekście zespoły dźwięków narzucające skojarzenia znane uprzednio autorowi utworu. Ponadto do budzenia przeżyć estetycznych służą w p.i. rozmaite tropy i figury (alamkary), podobnie jak w poetyce eur. (porównania, metafory, zagadki, rymy, metryka) lub nie mające tu odpowiedników, jak np. dipaka [‘iluminator’] czy wakrokti [‘krzywa mowa’] (różna od dwuznaczności i podtekstu). Najstarsze wiadomości z p.i. są zawarte w gramatyce Paniniego (VI w. p.n.e.), w komentarzach Jaski do Rygwedy oraz w Agnipuranie. Pierwszym znanym tekstem p.i. jest Natjaśastra Bharaty (II w.). Do najważniejszych, spośród 150 znanych, należą poetyki: Bhamahy, Dandina, Wamany, Radźaśekhary, Anandawardhany, Manmaty, Wiśwanathy Kawiradźi i Dźajadewy.
